Eğer bir alt kültürü takip ediyorsanız, özellikle de kökenleri onyıllar öncesine dayanan çizgi roman, dizi, kitap ya da sinema serileriyle ilgili bilgi arayışındaysanız “retcon” terimiyle bir çok kez karşılaşmış olmalısınız. Açılımı “retroactive continuity” olan retcon teriminin Türkçede bir karşılığı yoktur. Ancak ille de bir çeviri isterseniz “geriye dönük devamlılık” der geçerim.

Basitçe tanımlamamız gerekirse retcon; süregelen bir hikayenin devamlılığına katkıda bulunmak amacıyla önceden belirtilmiş unsurların değiştirilmesi ya da yeni elementlerin eklenmesine denir.

Retcon, özellikle günümüze kadar kült olarak gelmiş hikayelerin devamları yazılırken sıklıkla başvurulan bir tekniktir. Resmi olarak isimleri konulmamış olsa da, üç farklı kullanımı olduğunu söyleyebiliriz:

Boşluk Doldurma

Hikayenin ve karakterlerin en ufak detayıyla bile ilgilenen, fanatik takipçilere sahip seriler çok sık retconlanır. Ancak boşluk doldurma amacıyla yapılan retconlar genellikle hikaye evreninin önceden anlatılmış bölümleriyle çelişmez. Amaç; hikayenin daha önce anlatılmamış bölümlerini ortaya çıkararak evreni zenginleştirmektir.

Ağustos 2015’te ilk sezonu gösterime giren Fear The Walking Dead tanıtım posterinden bir kesit

Her ne kadar bu konuda ilk akla gelen örnek Star Wars Episode I, II ve III olsa da, ben burada güncel bir örnek olarak AMC’nin “The Walking Dead” adlı dizisinde geçen olayların başlangıcını konu alan “Fear the Walking Dead” dizisinden bahsetmek isterim. Dünyanın çivisi çıkmadan önceki zamanlarda geçen hikayeleri merak edenler için biçilmiş kaftan olan bu dizi, retconlamanın boşluk doldurma türüne harika bir örnektir. Hatta bu serinin gelecek bölümlerinde (her ne kadar coğrafi olarak iki serinin geçtiği eyaletler birbirinden çok uzak da olsa) orijinal “The Walking Dead” kadrosundan konuk oyuncular görürsek şaşmamak gerek.

Retcon, bazen de yine geçmişte cereyan etmiş olayların sonuçlarını değiştirmeden, sebeplerini ya da sonuca giden yoldaki perde arkasını anlatmak için kullanıldığı gibi, karakterlerin geçmişte yaptığı tartışmalı eylemleri haklı çıkarmak için de kullanıldığı olmuştur.

Marvel’in yayınladığı en iyi retcon hikayelerden biri: X-Men Deadly Genesis

Çizgi romanların Platin Çağı adı verilen son 15 yıllık döneminde yazılan gelenekçi yaklaşıma sahip çizgi romanlar sıkça retconlanmıştır. Örneğin; Marvel’in 2005’te yayınladığı “X-Men: Deadly Genesis” adlı seri, 1975’te yayınlanan ve X-Men tarihinde önemli bir kilometre taşı niteliğindeki “Giant Size X-Men” adlı hikayede anlatılan olayların perde arkasını ele almış ve dönemin en önemli karakterlerinden biri olan Profesör Charles Xavier’ın karanlık sırlarını ortaya dökmüştür.

Yok Sayma

Tarihçesi boyunca bir kıyamet farklı yazarın insafına kalmış, hikaye örgüleri artık iyice birbirine girmiş serilerde de retconlamaya acımasızca başvurulur. Özellikle seriyi izleyiciye (ya da okuyucuya) sevdiren faktörleri iyi hazmedememiş yazar ya da senaristlerin kaleme aldığı, akıllara zarar saçmalıktaki, hatta utanç verici sayılabilecek olayların -hatta yaratılmış bazı yan karakterlerin- yeni yazılan hikayelerde tamamen yok sayılması çoğunlukla herkesin hayrınadır.

-“Lordum nereye?” -“Ravenloft’a!” -“İyi de, oraya gidemezsiniz ki…” -“Kim demiş?”

Dragonlance serisinin yazarları Margaret Weis ve Tracy Hickman’ın yarattığı Lord Soth, buna iyi bir örnek sayılabilir. Wizards of the Coast’un kiraladığı başka yazarlar tarafından kaleme alınan “Knight of the Black Rose” ve “Spectre of the Black Rose”da Lord Soth’un Ravenloft maceraları konu edilmiştir. Ancak Weis ve Hickman bu kitapların içeriğinden mutlu olmamış ve röportajlarında kendi yazdıkları hikayelerde Lord Soth’un asla Ravenloft’a gitmediğini beyan etmişlerdir.

X-Men: The Last Stand’i izlerken ben (Temsili)

Bazen de yok saymak için neden yaratmak gereklidir. X-Men (2000) ve X-Men 2 (2003) filmlerini çeken yönetmen Bryan Singer, kendinden sonra çekilen X-Men: The Last Stand (2006) ve X-Men Origins: Wolverine (2008) filmleri yok saymak için 2014 yılında çektiği X-Men: Days of Future Past adlı filmde geçmişi değiştirerek zaman kırılması yaratmıştır. Keşke o rezil filmleri anılarını da beynimizden silebilecek bir yol olsa!