Ghostbusters, herhalde bu senenin en olaylı filmi olarak tarihe geçecek. Kah aptal oldu, kah erkeklerin anlamadığı zeki bir komedi oldu. Kah gelmiş geçmiş en kötü film, kah klasik bir hikayeye taptaze bir bakış oldu. Feminizmin sembolü oldu, kadın düşmanı saldırıların odak noktası oldu. Gelin bir sefer de bunları bırakıp filmin ticari durumunu inceleyelim. Spekülasyon yerine rakamlarla konuşup, filmin başarılı olup olmadığını değerlendirelim.

Aynısını Yapalım, Ama Herkes Kadın Olsun mu?

Ghostbusters, 1984 tarihli ve aynı adlı Ivan Reitman filminin Paul Feig tarafından yeniden yorumlanmış hali. Youtube vasıtasıyla yayınlanan fragmanı internet tarihinde en nefret edilen fragman olduğunda birdenbire popüler kültürün ortasına oturdu. Eleştirilerin ciddi bir kısmı Ivan Reitman’ın senelerdir yapmak istediği Ghostbusters 3 yerine kadronun tamamının cinsiyetleri farklı karşılıklarıyla değiştirildiği bu filmin çekilmesiydi. Sony’nin filmi savunma yöntemiyse cinsiyetçi yorumlar hariç film hakkındaki kötü bütün yorumları silmek ve durumu son zamanlarda sıkça gündeme gelen kadın hakları yönüne çekmek oldu. Haklıdır, haksızdır aynı bir mesele; bu yazının konusu değil.

Nereden bakarsanız bakın, bu yeni Ghostbusters filmi Sony’nin film departmanı için çok ama çok önemli bir proje. Bir süredir sürekli zarar etmekte olan Sony, kendine büyük bir film serisi arıyor. Burada örnek alınan şey Walt Disney modeli gibi gözükmekte. Marvel ve Star Wars’u her sene en az bir film çıkartan evrenler haline getiren Walt Disney’in para basıyor olması sonuçta herkesi kıskandırıyor elbette. Sony, bu modeli daha önce Amazing Spider-Man serisiyle denemek istediyse de sonuç pek başarılı olmadı. Şimdi tüm yumurtalar Ghostbusters sepetinde.

Sony’nin çizgi filmler, bilgisayar oyunları, çizgi romanlar, televizyon dizileri ve yan filmlerle birlikte devam eden dev bir Ghostbusters evreni planladığını biliyoruz. Ancak bu tarz planların gerçekleşmesi ilgili evreni başlatan filmin başarısına bakıyor. Bir başka deyişle şayet Ghostbusters bir evrene dönüşecekse Feig’in filminin bir Iron Man ayarında olması gerekiyor.

Sony’nin Iron Man’i

Film vizyona girdikten sonraki yorumlara baktığımızda durum çok da fena değil. Bazı eleştirmenler filmi yerden yere vururken bazıları yere göğe sığdıramıyor. Pazarlama kampanyası bu kadar problemli bir filmde böyle bir polarizasyon normal. Yorumların ciddi bir kısmının “Eh işte” civarında olması eleştirmenlerden en azından bir “Okey” alındığının işareti olarak görülebilir.

Buraya kadar durum iyi. Ancak bir filmin başarısını eleştirmenler belirlemez. Hollywood’da bir filmin başarısını belirleyen tek bir farktör vardır:

PARA!

Ghostbusters’ın en büyük mimarlarından biri, Casino Royale’in de arkasındaki beyinlerden olan Amy Pascal. Sosyal meselelere son derece duyarlı olan bu yönetici, Feig’in aynı filmi kadın karakterle yapma fikrini sonuna kadar desteklemiş ve memnuniyetsiz olan Ivan Reitman’ı projeden uzak tutmuştu. Bu olayları basına sızan e-maillerden biliyoruz.

Paul Feig

Hesaplanması gereken ilk şey filmin maliyeti… Pascal zamanında Ghostbusters’a 160 Milyon dolar civarında bir bütçe ayrıldığını biliyoruz. Ne var ki Sony’nin hacklenmesi, sonrasındaki rezaletler akabinde Pascal’in kendi tabiriyle kovulması ve yapımcı seviyesine inmesi üzerine yerine geçen Thomas Rothman, filmin bütçesini 15 milyon dolar kadar kırptı. Rothman’ın temel amacı sürekli kan kaybetmekte olan Sony’nin film departmanını kurtarmaktı.

Bütçenin kırpılmasının çeşitli sebepleri olabilir. Bir stüdyo, bir film projesine çok da güvenmiyorsa bütçesini doğal olarak azaltacak ve bu şekilde riski minimize edecektir. Bu sayede film batarsa bile zarar çok önemli olmayacaktır. Ghostbusters’ın bu kategoriye girdiğini söylemek zor. Rothman’ın ne düşündüğünü bilmiyoruz, ama gerçekten filmin başarısız olacağını düşünseydi bütçeyi çok daha fazla kırpabilirdi. Öte yandan bütçeyi arttırmaması da filme garanti gözüyle bakmadığını gösteriyor.

Her halükarda Ghostbusters filminin çekim bütçesi 145 milyon dolar civarında oluyor.

Bir Film Nasıl Batmaz?

Bir filmin başarısız sayılmaması için en azından masrafını çıkarması gerekir. Ghostbusters’ın pazarlama harcamaları 100 milyon dolar civarında olduğuna göre Sony’ye toplam maliyetinin kabaca 250 milyon dolar kadar olduğunu söyleyebiliriz. Sony’nin bilet satışlarından kar payını bilemiyoruz. Ancak bu oran genelde yüzde 55 civarındadır. Buradan da kabaca bir hesapla 450-500 milyon dolarlık bir hasılatın maliyetleri karşılayacağını çıkarabiliriz.

Ghostbusters’ın açılışı, yayınlanma sırası düşünüldüğünde oldukça tuhaftı. Pek çok eleştirmene ön gösterim hakkı verilmemesi ve filmin salon macerasına bir Pazartesi günü İngiltere’de vizyona girerek başlaması hep kafalarda soru işaretleri doğuruyor. İngiltere, Ghostbusters markasının kuvvetli olduğu bir ülke. Sony, filmi hafta başında vizyona sokarak o haftanın karını da Amerika’daki hafta sonu rakamlarına katmak istemiş olabilir. Tüm bunlar, en azından post prodüksiyon sırasında yönetimin filmden memnun olmadığını gösteriyor. Feig’in filmin kurgusuyla ilgili şikayetleri de doğrulayıcı bir mahiyette.

Ortalama Bir Açılış

İlk hafta film, Amerika Box Office listelerine ikinci sıradan girmiş. Hasılat 46 milyon dolar. Sony’nin yorumuna göre Feig’in açık ara en iyi açılış yapan filmi olmuş Ghostbusters. Aynı zamanda o hafta vizyona giren yeni filmler içerisinde de en başarılısı yine Ghostbusters. “46 milyon dolar bu bütçedeki bir filmin açılışı olarak iyi midir?” Derseniz… Sanırım “Eeeh” cevabını vermeyi tercih edeceğim. Fena değil aslında. Böyle bir film uluslararası hasılatı topladığında kara geçme yolunda olabilir. Ancak Ghostbusters, herhangi bir film değil ve dolayısıyla durum o kadar basit değil.

Ghostbusters’ın marka değeri Amerika, İngiltere ve Avustralya dışında öyle çok da fazla değil. Tamam, evet biz de seviyoruz ama Ghostbusters hiçbir zaman Star Wars gibi kültürel bir fenomen olmadı. Amerikan komedi filmlerinin uluslararası alanda başarılı olmakta zorlandığı veya kendi sahasında elde ettikleri başarıları tekrarlayamadıkları da bilinen bir gerçek… Ama asıl problem Çin.

Çin İşi

Günümüzde Çin, dünyanın iki numaralı sinema pazarı… Filminizi Çin’de gösterime sokabiliyorsanız işe zaten bir sıfır önde başlıyorsunuz. Bunun değerini Michael Bay’in Transformers serisinde rahatlıkla görüyoruz. Kısmen Çin hükümeti tarafından finanse edilen filmler eleştirmenlerce yerden yere vurulmasına karşın hasılatta rekordan rekora koşuyorlardı…

Ancak Çin, kendine has gariplikleri de olan bir pazar. Özellikle ölüler, zombiler, hayaletler gibi konular tabu. Dolayısıyla, Ghostbusters, beklendiği gibi Çin’de gösterime giremiyor. Bu yüzden hasılat belki de yarı yarıya azalıyor.

An itibariyle eldeki rakamlara bakarsak Amerika hasılatının süper iyimser bir tahminle 150 Milyon dolara erişeceğini düşünebiliriz. Filmin uluslararası performansı da Çin’in eksikliğinden dolayı Amerikan performansının yarısı şeklinde devam ediyor. O halde, en iyimser tahminle, okula dönüş döneminin etkisini de katarsak, toplam hasılat 250 milyon doların üzerine çıkmayacak gibi gözüküyor. Bu da neresinden bakarsak bakalım filmin battığı anlamına gelir.

Neden Oldu Böyle?

Akla gelen ilk cevap: Çin. Normalde Çin hasılatı Amerika hasılatından bir tık aşağıda oluyor. Ghostbusters eğer Çin’de de vizyona girseydi belki 400-450 milyon dolar gibi bir hasılata gidebilirdi. Bu da maliyeti karşılardı. Yani film batmazdı. Ancak unutmayalım ki stüdyonun ve yatırımcıların bu filmden beklentisi batmaması değil, kar etmesi. Zira yeni bir seri, yeni bir evren başlatılmaya çalışılıyor. Yatırımcının bir devam filmine para vermesi için ilk filmin kayda değer bir kar etmesi gerekiyor. Akla eleştirmenlerce yerin dibine geçirilen Man of Steel geliyor, ama bu filmin gişede oldukça başarılı olduğunu unutmayalım. Ghostbusters, bir Man of Steel olamamış gibi gözüküyor şu an.

Abby (Melissa McCarthy), Erin (Kristen Wiig), Holtzmann (Kate McKinnon) and Patty (Leslie Jones) in Columbia Pictures’ GHOSTBUSTERS.

Açılış açısından Paul Feig’in en başarılı filmi olduğunu söyleyerek işe iyi tarafından bakmaya çalışabiliriz. Öte yandan Polyanna’cılığı bırakırsak, bu filmin şimdiye kadar sevimli komedi filmleri yapan Paul Feig’in en yüksek bütçeli işi olduğunu unutmamak gerekir. İkinci haftada hasılatın yüzde 55 civarında bir düşüş yaşadığını da göz önünde bulundurursak izafi olarak yönetmenin en başarısız filmi oluveriyor Ghostbusters birdenbire.

Oldu da bitti ama asıl soru: “Ghostbusters 2 olacak mı?”