Geçen gün bir arkadaşım sordu 2.5D’nin ne olduğunu. Bilgisayar grafiği terminolojisinde en sık yanlış kullanılan terimlerin başında gelir 2.5D. Bu yazıya öncelikle malum olanı hatırlatmakla başlayayım: İki boyutlu ekran için yapılmış her görüntü, hangi teknikle hazırlanmış olursa olsun iki boyutludur, yani 2D’dir. Ancak bilgisayar oyunu jargonunda 3D olarak modellenmiş bir ortamın, bir grafik motoru yardımıyla gerçek zamanlı görüntü verdiği grafiklere “3D oyun” deniyor. Bugün bildiğiniz hemen her shooter, FPS, TPS ve birçok strateji oyunu bu tarzda.

3D grafik denildiğinde ise 3 boyutlu olarak modellenip renderlanmış herşeye 3D grafik deniliyor.

İzleyiciler 3D bir film izlerken.

Peki ya animasyon film jargonunda 3D diye bir şey var mı? Var ama o anlamda değil. Bir film için (animasyon ya da canlı) 3D dediğinizde, 3D gözlükle izlenen film anlamına geliyor. Biliyorsunuz animasyon filmler gerçek zamanlı 3D görüntü ile yapılmıyor, o yüzden aynı tanım burada geçerli değil (bazılarınızın machinima dediğini duyar gibiyim, ama o sanırım film lügatına henüz girmemiş). Bu tarzda filmlere bilgisayar animasyonu deniliyor.

Bir de 2D’ye bakalım. Bilgisayar ortamında 2D grafik denildiğinde, bitmap ya da vektörel tabanlı bütün grafikler aklımıza geliyor. Fotoğraf, pixel art, illustrasyon, tipografi, vektör grafikler, hep 2D kategorisine soktuğumuz şeyler. Oyun versiyonu da aynı şekilde.

Animasyon film jargonunda ise 2D diye bir ayrım zaten 20 yıl öncesine kadar yoktu, bunlara İngilizce’de cartoon, bizdeyse çizgi film deniyor.

Işıklandırmasına kadar 3D görünen, ama 3D olmayan Pillars of Eternity adlı oyun.

Sanırım şimdi 2.5D’ye gelebiliriz. Öncelikle hayır, 4.5G ile bir alakası yok. 2.5D bilgisayar grafiği jargonunda yukarıdaki tanımla “gerçek zamanlı 3D” olmayan, ama 3D etkisi vermeyi hedefleyen grafiklere denir. Bu grafik yapısını öncelikle hemen ikiye ayırmalıyız. 3D bir teknolojiyle yapılmış olanlar ve külliyen 2D olanlar.

İlki kısa olduğu için aradan çıkaralım: 3D bir ortamda önceden görüntüsü alınmış (pre-rendered) ve bitmap (pixel bazlı) kaydedilmiş olarak kullanılan oyun grafiklerine de 2.5D deniliyor. Bu grafik tarzı son zamanlarda pek yaygın değil ama nefis bir örneği için Pillars of Eternity yazıma göz atabilirsiniz. Avantajı, gerçek zamanlı görüntülenemeyecek detayda 3D görüntüler sunabilmesi ve ekran kartına abanmamasıdır. Dezavantajı ise kamera açılarının sabit olmasıdır.

Diğer dalda, yani 2D bazlı 2.5D’de ise birçok farklı teknik bulunuyor. En bilindik olanı izometrik grafikler. İzometrik perspektif; kaçışları sonsuza giden, bu yüzden de her kaçışın paralel olduğu ve uzaklıktan dolayı küçülme yaratmayan bir sahte perspektiftir. Bu tip grafikler, birçok strateji oyununun yanısıra Ultima, Fallout 1 ve 2, Diablo 1 ve 2, Baldur’s Gate 1 ve 2 gibi yüzlerce oyunda kullanılmıştır. Çoğunlukla 3. kişi açısından oynanan bu oyunlarda izometrik grafiklerin artısı şudur: Karakter(ler)imiz haraket ettikçe görüntünün küçülmesi ya da büyümesi gerekmediğinden “tile” sistemi ile grafikler 2D olarak dizilebilmektedir. Ama sahte de olsa bir perspektif ve yükseklik olduğu için 3 boyutluymuş gibi bir hava yaratılmaktadır. İzometrik pixel grafik yapımına yakın zamanda değinmeyi düşünüyorum, merak ediyorsanız beklerken şu, şu, şu ve şu izometrik işbirliği projelerimize bakıp bu stille ilgili daha çok bilgi sahibi olabilirsiniz.