Sezonlar ve yan evrenler olarak da olsa, Mobile Suit Gundam 1979’dan beri süren yegane Space Opera serisi niteliğinde ve halihazırda ortada yüzlerce bölüm oluşturan bir çok farklı ismin olması,  yapım tarihine göre sonra yapılmış bazı serilerin öncekilerin prequel’i olması gibi durumlar tecrübeyle sabit olduğu üzere olayla alakası sıfırdan başlayacak izleyici için kafa karıştırıcı olabilir. Bu soru işaretlerini gidermek amacıyla öncelikle bu bütünün bile aslında çok da karmaşık olmayan bir izleme sırası içerdiğini söyleyebilirim. “Nereden başlamalıyım?” türü soruları aydınlatabilmek amacıyla özet filmler haricindeki tüm yapımları kapsayan evren indeksi şema olarak yukarıda, yazı olarak aşağıda görülebilir (Şema 2012’de hazırlandığından sonraki dönemde çıkan yapımları kapsamıyor).

Baştan söylemek gerekirse, Gundam serileri 10 kadar evrenden oluşuyor. Universal Century evreni ilk yaratılan ve en geniş kısmı oluşturan evren iken diğer evrenlerin -ikisi hariç- tamamı UC ile uzaktan yakından bağlantısı olmayan, tümüyle yeni bir bakış açısıyla yaratılmış evrenler. Universal Century evreni sonrasında sayacaklarımdan ilk ikisinin alternatif ileri dönem devamlılıkları, geri kalanları da tamamen orijinal “stand-alone” evrenler olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle, bu istisnai iki alternatif evren denemesi haricindeki diğerlerini izleyicilere sunuluş tarihine göre listeleyeceğim.

Universal Century yani klasik serinin evreni 1979’da başlıyor olmasına rağmen çoğu bugün bile izlenebilecek denli kaliteli seriler barındırıyor. Gerek bu külliyatı orijinal kaynağından izlemeye başlamak, gerekse 100 yılı aşkın bir destana sahip bir kurguya tanık olmak için halen yaşayan ve yenilenen bu evreni kesinlikle es geçmemeniz gerekiyor.

Alternatif evrenlerden hangisi daha iyi, hangisine öncelik tanınmalı? Bu sorunun yegane cevabı -kanımca- Anno Domini evreni. Diğer evrenlerin her birinin diğerine göre öne çıkan artı yanları var ve muhtemelen bakış açınız kişisel bir yargı olarak benimkinden farklılık gösterebileceğinden diğer evrenleri izleyip kararı sizin vermeniz daha doğru olacaktır.

Universal Century:

Mobile Suit Gundam (43 bölüm ya da 3 film)

UC hikayesinin klasik serisi ve ilk Gundam serisidir. Hikayedeki genel terminolojiler ve işleniş bu serinin vizyonu üzerine kurgulandığından herhangi bir alternatif evreni izlemeye başlayacaksanız bile bu seriyi mutlaka izlemiş olmanız şiddetle önerilir.

1. Mobile Suit Gundam: The Origin (6 film)Yukarıdaki serinin 38. bölümünde 1-2 dakikada ana hatlarıyla geçilen geçmişe ait kısma ait bir hikayedir ve karakterlerin klasik serinin 10 yıl öncesinden o noktaya nasıl geldiğini anlatır. Klasik seriye doğrudan bu seriyi izleyerek de geçebilirsiniz ki öyle yapmanızı da öneririm.

   Bunun yanısıra şu ana dek yayınlananlardan klasik seriye bağlı olup çeşitli yerlerde ona teğet geçen, klasik serinin bitimine yakın noktalarda ise sona eren yan hikayeler ise şunlardır:

2. Mobile Suit Gundam: 08th MS Team (12 bölüm)
   Bu serinin ilk bölümü klasik serinin 12. bölümüne teğet geçmekte olup ara film olan “Miller’s Report” ve Blu Ray setin Extra bölümü “Battle in Three Dimensions” 8. ve 9. bölümler arasında geçmektedir.
3. Mobile Suit Gundam 0080: War in the Pocket (6 bölüm)
   Bu hikaye klasik serinin son çeyreğine teğet geçmektedir.
4. Mobile Suit Gundam Thunderbolt (2 film)
   “December Sky” adlı ilk film klasik serinin son çeyreğine teğet geçerken “Bandit Flower” adlı ikinci film klasik serinin finalinden 1 yıl kadar sonra geçmektedir.
5. MS IGLOO : Hidden One Year War & Apocalypse 0079 (3 + 3 bölüm) ve MS IGLOO 2: Gravity of Battle Front (3 bölüm)
   “Hidden One Year War” ve “Gravity of Battlefront” miniserilerinin ilk iki bölümleri klasik seriden önce geçtiğinden Mobile Suit Gundam: The Origin ile kombine yaparak da izleyebilirsiniz.Bu noktaya kadarki yapımlar klasik TV serisinin geçtiği süreç olan “1 Yıl Savaşı” odaklı yapımlardır. Klasik serinin olay akışının ileriki kısımlarını anlatan devamları ise aşağıdaki sıra ile ilerlemektedir:
6. Mobile Suit Gundam 0083: Stardust Memory (13 bölüm)
7. Mobile Suit Zeta Gundam (50 bölüm ya da 3 film)
   Film üçlemesi TV serisinin alternatif sonu olması için eklenmiştir. Bu yüzden TV sonu olayları ZZ Gundam’a, film üçlemesi ise doğrudan Char’s Counter Attack’a bağlar.
8. Mobile Suit ZZ Gundam (47 bölüm)
9. Mobile Suit Gundam: Char’s Counter Attack (1 film)Mobile Suit Gundam’ın yaratıcısı Yoshiyuki Tomino’nun 1979’de başlayan hikayesinin finali olması için yarattığı filmdir.
10. Gundam Unicorn (7 film)Gundam Unicorn gerek şu ana dek çıkan tüm Universal Century yapımlarına yoğun bağlantılar ve göndermeler içerdiğinden, gerek Char’s Counter Attack’ın açık sonlu finalini tamamladığından, gerekse o ana kadarki olay akışının revize edilmiş finalini içerdiğinden izlemeden önce o ana dek çıkan tüm yapımları izlemeyi tamamladığınızdan emin olmanız önerilir.
11. Mobile Suit Gundam Narrative (1 film) Universal Century’nin geleceğini içerecek olan revize edilmiş yeni canon’un (The Next UC100 Project) şimdilik ilk halkası olacak ve olayları Gundam Unicorn’un kaldığı yerden devam ettiren bu filmin Blu Ray’ı Mayıs 2019’da yayınlandı.
12. Mobile Suit Gundam: Hathaway’s Flash (3 film) Gundam Narrative’in başarısı üzerine her yıl mutlaka bir Gundam filmi vizyona sokma kararı alınmasının ardından açıklanan ilk proje olan Hathaway’s Flash, Char’s Counter Attack’dan 12 yıl sonra geçecek ve olayları Hathaway Noa karakterinin üzerinden anlatacak bir film üçlemesi olacak.
13. Mobile Suit Gundam F91 (1 Film) Bu hikaye aslen Yoshiyuki Tomino’nun Universal Century’nin geleceğini sıfırdan kurgulamak için hazırladığı 52 bölümlük bir TV serisi olacaktı fakat Sunrise’dekiler bu TV serisini daha yayınlanmadan iptal edip bütçeyi de kesince Tomino elde biriken görüntüleri 120 dakikalık bir film haline getirdi.Öte yandan bu filmin hikayesini temellendirmek için hazırlanan ve gerek bu filmin öncesinde geçen Gundam F90 ve Silhoutte Gundam F91, gerekse de sonrasında geçen ve Crossbone Gundam ve Victory Gundam Outside Story gibi Manga’lar okunmadıkça izleme sırasının  bu parçasına ve sonrasına geçmenizi tavsiye edemem. Bu ve sonraki yapımlar “Late UC Era” olarak tanımlanan, gerek önceki jenerasyonun karakterlerinin -neredeyse hiçbirisinin- artık yaşamadığı bir dönemde geçtiğinden, gerekse yan materyaller okunmadıkça doğrudan sequel misyonu olmayan, çok ileri gelecekte geçen serilerdir.
14. Mobile Suit V Gundam (51 bölüm) Yoshiyuki Tomino bu seriyi yaratırken Gundam’ın daha ilk bölümden ortaya çıkmasını istemiyordu, bu nedenle seri kafa karıştırıcı olabilecek şekilde bir timeskip ile başlar. ( Kafanızın karışmaması için ilk 4 bölümü şu sıra ile izleyin: 2-3-1-4 ) Bunun yanısıra gerek serinin çok ileri bir tarihte geçmesinden ötürü külliyatın diğer parçaları ile neredeyse hiçbir bağının kalmamış olması, gerek Tomino ile diğer senaristlerin seriye ilişkin yazdıkları arasında çelişkiler olması (Usso’nun ebeveynlerinin geçmişi gibi), gerekse Tomino’nun bu seriyi Sunrise yayından kaldıramadan çok hızlı şekilde prodüksiyona soktuğu için külliyatın  o dönem çıkan diğer serilerinin oldukça altında yeralan gayrı resmi bir alternatif evren gibi durması sebebiyle -kanımca- bu seriyi Universal Century’nin diğer yapımlarıyla aynı devamlılığın bir parçası gibi düşünmeniz aslında çok da şart değil.

 Correct Century:

• Turn A Gundam (50 bölüm)

Bu seride tüm eski teknolojiler bir felaketle silinmiş ve medeniyet 18. yüzyıl düzeyinden yeniden kurulmaya çalışılmıştır. Bu seri aynı zamanda 2000 yılına dek yapılmış diğer alternatif Gundam evrenlerine de gönderme yapan ama devamlılık olarak eğri oturup doğru konuşursak gerçek anlamda herhangi bir geçerliliği olmayan bir crossover niteliğindedir ve en son izlenmesini tavsiye ettiğim evrenlerden birisini oluşturuyor.

Reguild Century:

• Gundam: Reconguista in G (26 + 1 bölüm)

Bu seri UC takviminin binlerce yıl sonrasında, Turn A Gundam’dan ise 500 yıl kadar sonrasında geçmektedir. Dolayısıyla herhangi bir olay – karakter bağlantısı içermez. Öte yandan Universal Century teknolojisinin kalıntıları ve Correct Century evrenindeki nano makine teknolojilerinin benzer örnekleri olarak bu seride bazı geriye dönük ipuçları olarakbırakılmıştır. Benzer şekilde Turn A Gundam’ın işlenişine sebep olan “Dark History” bu yapımda dış uzaydaki güç odaklarını ortadan kaldırmamış olduğundan bu serinin Turn A Gundam’ın direkt bir devamı değil de serbest bir devamı olarak düşünülmesi daha doğru olacaktır.

Yoshiyuki Tomino’nun dün yaptığı açıklamaya göre serinin gerçek finali “özel bölümler” üzerinden izleyicilere sunulacak ama bu Sunrise’dan yapılan resmi bir duyuru olmadığı gibi yayın formatı yada yayın tarihi konusunda da elde henüz bir bilgimiz yok.

Future Century:

• Mobile Fighter G Gundam (49 bölüm)

Bu evrende dünyanın kirlenmesi sonucu uzaya çıkan milletler, sistemlerin yönetimi için savaşmak yerine dövüş turnuvaları yaparlar. Bu seri Dragonball benzeri shounen’ler ile ve super robot alt türünü harmanlayan, bilimkurgu havasından en uzak Gundam evrenidir. Bilimkurgu ruhundan uzaklaşması ve Gundam’ı hit yapan tüm özellikleri yoksayması sebebiyle bu evreni sonlara bırakmanızı öneriyorum.

After Colony:

Gundam’ların Federasyon’un özel silahları değil bir tür yıkım silahı olduğu bu yapımda hikaye kadrosu 5 kişiye odaklanarak gelişir, öte yandan UC evrenindeki Gundam’ın mesajını hem ileriye dönük hem alternatif şekilde geliştiren ilk evrendir. Aynı zamanda Gundam’ın Japonya dışı popülaritesine katkı yapmasıyla bilinir.

1. New Mobile Report Gundam Wing (49 bölüm)Bunun yanısıra “Episode Zero” ve “Glory of Losers” Manga’ları bu seriye ilişkin bazı hikaye boşluklarını bir nebze kapattığından yan materyale ihtiyaç duyduğunuzda işinize yaayabilecek bazı bilgiler sağlayabilir.
2. New Mobile Report Gundam Wing: Endless Waltz (1 film)

 After War:

Post apokaliptik yorumlu bu Gundam serisi düşük rating’ler sebebiyle yayından kaldırılsa da atmosferi ve denediği bazı yeni fikirler sebebiyle şans verilmeyi hak etmektedir.

• After War Gundam X (39 bölüm)Serinin sonrasına ilişkin yegane hikaye Gundam X: Under The Moonlight adlı Manga’dır.