Altı yıllık bir savaşın ardından yüce Arstotzka, zalim Kolechia’dan Grestlin şehrinin hakkımız olan yarısını geri kazandı! Artık yeni sınırda çalışacak bir gümrük görevlisi gerekiyor. Çekilişten sizin adınız çıktı, ailenizle birlikte Doğu Grestlin’e atandınız. Yüce ülkemiz Arstotzka’ya kimin girip, kimin giremeyeceğine siz karar vereceksiniz! Tabii başlamadan önce… Belgelerinizi görebilir miyim?

2013 yılında piyasaya sunulan Papers, Please isimli oyundaki göreviniz tam olarak bu: bir gümrük görevlisisiniz. Oyun, piksel grafikli bir puzzle/simülasyon oyunu. Yıl 1982, yer ise komünist Arstotzka. Grestlin gümrüğünden ülkeye girmeye  çalışan çeşitli kişilerin belgelerinin eksik, hatalı ya da sahte olmadıklarını veya kişilerin mal kaçırıp kaçırmadığını kontrol etmeniz gerekiyor. Tabii siz işinizi yapmaya çalışırken gümrükte her türlü kargaşa oluyor… Bütün bunların üstüne de ailenize para götürüp aç ya da soğukta kalmalarına engel olmanız gerekiyor.

Bir ay boyunca burdasınız, kolay gelsin – tam 31 gün boyunca keskin gözlerinizle önünüze konan belgelerde tutarsızlık arayacaksınız. Her gün kontrol etmeniz gereken belgeler, dikkat etmeniz gereken kişiler ve takip etmeniz gereken olaylar artıyor. Kimleri geçireceğiniz sizin elinizde; belgeleri eksik olan bir ailenin kavuşmasına yardımcı olabilirsiniz, yozlaşmış hükümeti devirmeye çalışan gizli bir örgüte kapıları açabilirsiniz, size rüşvet veren sahtekarları kabul edebilirsiniz. Yapabileceğiniz o kadar çok şey var ki oyunun yirmi farklı sonu var. Evet, yanlış duymadınız tam yirmi.

Oyun mekanikleri çok basit, farenizle kontrol etmek istediğiniz şeyleri işaretleyip tutarlı olup olmadıklarını inceliyorsunuz. Zamanla gümrüğü geliştirerek kısayollar da kazanıyorsunuz, bunun dışında hikaye ilerledikçe teröristleri vurabileceğiniz silahlar, el koyduğunuz pasaportları koyabileceğiniz çekmeceler ve benzeri yeni özellikler de oyuna ekleniyor. Bazen her şeyini incelediğinizi düşündüğünüz bir belgenin ufacık bir detayını kaçırdığınız için sinirleriniz bozulacak, kafanız yorulacak – ama günün sonunda da “Oh be, bugün de eve ekmek getirdim” diye rahatlayacaksınız.

Gümrüğe dayanan kişilerin çoğu rastgele üretilmiş kişiler olmakla birlikte birtakım sabit kişiler de var. Ancak hikayede spesifik önem taşıyan kişiler her defasında farklı görünüşte olabiliyorlar. Yeterince hızlı olmazsanız bazen gün içerisinde olması gereken önemli olayları kaçırabilirsiniz. Her gün kısıtlı bir sürede görebileceğiniz maksimum sayıda kişiyi görmeniz gerekiyor, zira ilgilendiğiniz kişi başına para kazanıyorsunuz. Bu parayla ailenizin geçimini sağlamaya çalışıyorsunuz, hesaplı olmazsanız açlıktan veya soğuktan hasta olup ölebilirler!

Oyun basit bir dikkat oyunu olmakla da kalmıyor, gerçek dünyaya atıflarla dolu alegori ögeleri var. Soğuk Savaş döneminin zor şartlarını çok başarılı aktaran bir atmosfere de sahip. Arstotzka, George Orwell’in 1984’kitabındaki Oceania’dan ilham alınmış mesela. Arstotzka dışında; altı yıllık düşman ülke Kolechia, geniş topraklı Obristan, gelişmiş ekonomisi olan United Federation, Antegria diktatörlüğü, Republia cumhuriyeti ve Çin/Japon havası olan Impor (Cobrastan’ı da unutmayalım, uydurma olsa da!) da oyundaki ülkeler arasında.

Papers, Please dünya çapında başarılı olmuş, başta BAFTA Strategy and Simulation (2014) olmak üzere bir çok ödül kazanmıştır. Bu ödüllerin arasında Wired, Ars Technica ve Destructiod’dan 2013’ün en iyi oyunu ödülleri bulunuyor.  Tabii bazı eleştirmenler oyunun mekaniklerini sıkıcı ve tekrarlayıcı bulmuş, ama sonuçta böyle dikkat gerektiren oyunlar herkese göre değildir.

Oyunun yaratıcısı Lucas Pope, Japonya’ya göç ettiğinde çektiği sıkıntılardan ilham alarak Papers, Please‘i tasarladığını söylemiş. Çifte-vatandaşlığa sahip birisi olarak hayal edebiliyorum, belgeler üstüne belgeler… Böyle bir konseptten yola çıkarak bir oyun tasarlanmış olması bana çok yaratıcı geldi. Oyun dünyasının Papers, Please gibi orjinal temalı mücevherlerle dolu olması, insanı olası başka oyunlar için heyecanlandırıyor.

Gerek özgün içeriği, gerek eğlenceli mekanikleri ve çok yönlü, derin hikayesi için Papers, Please‘i kesinlikle denemenizi öneriyorum.

“Arstotzka’ya zafer!”