Çizim ve Yazı Çakışması

Bu anlatım biçimini uygulayan fazla kişi yok ama çizgi roman anlatımının gerçek değerini veren kişinin Alan Moore olduğunu düşünüyorum.

“Do it!”

Watchmen’den iki sayfa. Dr. Manhattan Komedyen’e engel olmuyor. Hatta Komedyen sonrasında Manhattan’ın olaya göz yumduğuna dair sözler ediyor.

Şimdi 14. sayfanın son karesine bakalım. Silah çekilmiş Manhattan “Blake don’t…” diyor.
15. sayfanın ilk karesine bakın. Silah ateşlenmiş Dr. Manhattan “…do it.” diyor, silah ses efekti de konulmamış.

Normal okumada farkedilmeyecek bir ayrıntı gibi gözükse de 15. sayfasının ilk karesinde açıkça görülüyor ki Dr. Manhattan suça engel olmayarak suçun azmettiricisi oluyor. Bu gibi küçük gözüken ama aslında yazması tasarlaması zor olan detaylar çizgi romanı sinemadan ayıran asıl öğelerdir.

Kısa Maceralar

Kısa maceralarla uzun maceraların işleyiş biçimi farklıdır. Aslında çizgi roman türü olarak benim de çok sevdiğim bir tür değil, fakat bunun da çok iyi örnekleri olabiliyor. Bizim bu konudaki ustalarımız Suat Gönülay ve Galip Tekin’i de bu vesileyle anmış olalım.

• Anlatım kutuları kullanmaya mecbur kalabilirsiniz ama okuyucuyu çok fazla bilgiye boğmayın, gereğinden fazla anlatım kutusu olmasın.
• Hikayeyi klasik bir biçimde giriş, gelişme, sonuç olarak vermeye çalışmayın (ya da bunu yapacaksanız hikaye en az yirmi sayfa olsun). Onun yerine çarpıcı sonuç kısmını verin. Dedektiflik hikayesinden bahsediyorsak; cinayetin işlenişi, ipuçlarının bulunması, şüphe ortamı yaratılması gibi ayrıntılar kısa macerada anlatmak zor olacaktır. Bizi ilgilendiren herkesin toplandığı ve Poirot’nun konuştuğu an. Giriş, gelişmeyi boş verin çözümleme sürecini yazın.
• İkinci yöntem de vurucu bir sahneyi canlandırmaktır. Bu aslında bir filmin bir kitabın içerisinden çıkartılıp konulmuş gibi bir parçadır aslında. Seyfettin Efendi’nin internette yayınlanan ilk hikayesi “Bir intihar vak’ası”nı örnek verebilirim.

Senaryo Örneği

Seyfettin Efendi ve Esrarengiz Hikayeleri 02 kitabından İbrahim Muhammet Çelik’in yazdığı, Bora Örcal’ın çizdiği Hezarfen’in senaryosunun ilk üç sayfası:

Senaryoyu yazarken örnek resimler (hem eşyalar hem de kamera açıları için), ya da internet sayfaları (tarihsel ya da bölgesel bilgiler için) verirseniz çizerin de kafanızdakini kağıda dökmesi kolaylaşacaktır.

Ek olarak senaryonun başına olayın bir paragraflık açıklaması ve karakterlerin fiziksel tariflerini de eklerseniz iyi olur.

Uzun Maceralar

Baskıda fire vermemesi açısından kitabınızın sayfa sayısı sekizin katı olmalıdır. Frankafon ebatlarda 64 sayfa, Amerikan tarzında 96 sayfa bir hikaye anlatmak için yeterlidir.

Hikayenizi kontrol altında tutabilmeniz için başlangıçta kitabı bölümlere ayırmanızı öneririm (İlla bir bölüm başı ve sonu olması gerekmiyor). İlk yirmi sayfada karakterleri tanıtacağım, sonraki yirmide katil cinayet işleyecek, sonraki yirmide karşılaşacaklar, sonraki yirmi takip ve son on altı sayfa karşılaşma ve sonuç gibi.

Son Tavsiye

Hep klişelerden bahsettik, senaryo yöntemlerini de inceleyin. Hepsi bu değil ama Deus Ex Machina, Ellipsis, Foreshadowing, In Medias Res, MacGuffin, Red Herring… Bu kelimeler yabancı gibi gelse de biraz araştırınca bir çok hikayede bu yöntemlerin/kavramların kullanıldığını göreceksiniz.

Lost dizisinden bu kavramları örnekleyelim:

• Karakterimiz bir adada gözünü açarak kendini olayların ortasında bulur (In medias res).
  Adada siyah bir duman terör estirmektedir, bizim ilgimizi ayakta tutan olgu (Red Herring).
• Her bölümde bir karakterin geçmişini, geleceğini vs. görür hikayeyi tamamlayacak kısmı sonra görürüz (Ellipsis).
• Adada bir sığınak bulunur, düğmeye belirli bir sürede basılmazsa çok kötü şeyler olacaktır. Karakterler için çok önemli, bizim için hayati olmayan bir ayrıntı (MacGuffin).
• John Locke küçük Walt’a satranç öğretmeye çalışır. “İki oyuncu, iki taraf, biri beyaz diğeri siyah*.” Bize hikayenin geleceğini hatta hikayenin özünü anlatan bir ipucu (Foreshadowing). Foreshadowing farklı biçimlerde yapılabilir en bilindik örneği “Çehov’un silahı”dır. “Bir sahnede silah gösterilirse ileride mutlaka kullanılır.”
• Zor duruma düşüldüğünde adadaki bir mekanizma kahramanlarımızı mucizevi bir şekilde kurtaracaktır (Deus Ex Machina). (Bu örnekte Deus Ex Machina’nın gerçekten makine olması aklınızı karıştırmasın, önemli olan mucizevi kurtuluş.)

* Aslında “light” ve “dark” diyor, aydınlık ve karanlık.

Meraklısına Ödev

Son Tavsiye bölümünde bahsedilen yöntemlerden kaçı senaryonuzda mevcut? Hangi yöntemleri eklerseniz hikayenizi daha da kuvvetlendirebilirsiniz, bunu düşünün.