Civil War Çizgi Roman Analizi ve Çözümlemesi
Nihayetinde hükümet, tüm kahramanlar ve maskelilerin kayıt olmasını gerektiren kayıt yasasını açıklamaya niyetlenirken, Captain America olayı patlak verir.
SHIELD’ın o dönemdeki direktörü Maria Hill, aceleci ve amatörce davranarak Captain America’yı tahrik eder. Belki doğru yönlendirmeyle kayıt yasası ve hükümet tarafında yer alabilecek Cap, daha yasa açıklanmadan önce karşı saflara geçer ve taraflar anında belirlenir.
Filmlerde etkiyi çok iyi veremeseler bile, Captain America’nın Marvel evreninde muazzam bir ağırlığı vardır. Bu şekilde bakarsak Batman ve Superman’ın karışımı gibidir. Normal insan olmasına rağmen cesareti, yeteneği ve taktik planlama yeteneğiyle Batman’i, temsil ettiği ahlaki değerler ve liderliğiyle Superman’i karşılar. Sadece süper kahraman topluluğu değil, normal insanlar arasında da Cap’in seçtiği yolun şüphesiz doğru olduğuna inanacak sayısız insan vardır.
Bu yüzden Cap’in kayıt yasasına karşı duruşu anında yasa karşıtları saflarının oluşmasına neden olur. Belki yasaya karşı gelmeye çekinecek ya da konuyu derinlemesine düşünmeyecek çoğu karakter, Cap’in varlığı sayesinde yasa karşıtları arasında yer alırlar.
Süreç boyunca Cap, Amerikanın kuruluş temellerinin üzerine kurulduğu bireysel özgürlükleri ve demokrasiyi temsil eder. İsim koymak gerekirse sol politik görüşle birebir örtüşen davranışlar sergiler. Marvel evreninin iyi bilmeyen çoğu okuyucu, Captain America’yı aşırı milliyetçi Amerikan görüşlerinin sembolü olarak görmektedirler. Esnasında karakterin yaratıldığı 1940lı yıllar göz önüne alınırsa haklıdırlar da, ancak Cap uzun süredir cumhuriyetçileri değil, demokratları temsil etmektedir. Civil War’da yakın dönem, Cap karakterini belirginleştirmesi açısından önemli bir rol oynar.
Cap’i istemeden karşı cepheye süren Maria Hill, özellikle İkiz Kuleler olayında çok eleştirilen istihbarat birimlerini simgeler. Elinin altındaki devasa kaynaklara rağmen empati eksikliği ve iletişimde sorunlar yaşar. El-kaide ile olan terör olaylarında, çoğu yetkililerin “mağaralarda yaşayan gelişmemiş adamlar Dünya’nın en gelişmiş ülkesine tehdit olamaz” şeklindeki yetersiz görüşlerinden dolayı istihbarat birimleri yetersiz kalmıştır. Halbuki söz konusu El-kaide elemanları on yıl önce Afganistan’da Ruslara karşı her türlü savaş faaliyetini gösterebilecek şekilde eğitilmiş zeki, donanımlı ve yıllarca Ruslarla savaştıkları için tecrübeli operasyon elemanlarıdır.
Maria Hill de her türlü değerlendirmeyi hatalı yaparak olayı çok erkenden başlatmış olur. Captain America, başından beri süreçte tarafsız giderken Hill’in beceriksizliği sayesinde karşı tarafa itilmiş olur. Halbuki Captain America’nın kimliği gizli bile değildir, on yıllardır maskenin ardındaki kişinin adının Steve Rogers olduğu bilindiği gibi sıklıkla maskesiz de dolaşmaktadır. Kayıt yasası karşısında durmasının nedeni sahip olduğu ideallerdir.
DİKKAT! Yazının devamında doğrudan aktarılan diyaloglar ile hikayenin kırılma noktalarına dair referanslar olacağı için SPOILER bulunabilir. 12 yıllık bir çizgi roman olmasına rağmen yine de uyarı yapmak istedim.
Team Cap? Team Iron Man?
Iron Man ise süreç boyunca hükümetle temasta kalmıştır. Daha serinin başlarında “Kayıt yasasının çıkmaması gibi bir alternatif masaya gelmedi bile!” diyerek elinden geleni yaptığını, ancak en iyi ihtimalle süreci geciktirdiğini anlarız.
Fakat yasa çıktıktan sonra SHIELD’in operasyonel gücünü de arkasına alarak hükümet yanlısı tarafın önderi haline gelir.
Çok detaya girmeye gerek yok, Iron Man de böylelikle cumhuriyetçi, yani sağ politik görüşü temsil eder. Bu grup toplumun sağlık ve sıhhati açısından kişilerin özgürlüklerinden ödün verilebileceği ve yasaların, medeni bir yaşamın temelini oluşturduğunu savunmaktadır. Bilindiği üzere özgürlüğü uç noktası anarşidir ve kayıt yasası taraftarları hali hazırda süper güçlülerin toplumda anarşiye neden olduğunu düşünmektedirler.
Cap’in temsil ettiği kanat ise bireysel özgürlüklere dayanmaktadır. Bu tür yasaların ucunun açık olduğu ve kuralcı, baskıcı bir yapının sonunun yozlaşmayla demokrasinin sonu olduğunu savunmaktadırlar. Maskeler ardına saklanan kahramanların bu gün devlete kayıt olurlarsa yarın devletin düşman gördüğü ülke ve politik görüşleri sindirmek için de kullanılabilecek oldukları gerçeği ve kahramanların bu tür kısıtlamalara tabi olmadıkları için kahraman olabildiklerinin altını çizmektedirler.
İki karakter arasındaki ciddi farklardan bir diğeri de kayıt karşıtı hareketin doğrudan Captain America’yı bağlı olmasıdır. Fakat kayıt destekcilerinde Iron Man reklam yüzü ve öncelikli lider olarak kalmaktadır. Iron Man’in yanı sıra Reed Richards (Fantastic Four) ve Hank Pym (Ant-man) de kayıt yasasını destekleyen önemli ve medyatik karakterlerdir.
Diğer Karakterler ve Gidişat
Captain America ve Iron Man’ın temsil ettiklerinden yeterince bahsettik. İki gruptan birine katılmış çoğu karakter esasında günümüz toplumunun yansımalarıdır.
Bunların başında kuşkusuz Spider-Man gelir. Bildiğiniz üzere Spider-Man’ın sunumu “friendly neighbour Spider-man” yani “mahallenizin çocuğu ya da dostane komşunuz” olarak çevrilebilen bir etiketi vardır.
Kurgusu ve yapısı gereği Spider-Man istikrarlı olarak Amerikan toplumunun çoğunluğunu temsil eder. Yaşadığı günlük sorunlar, samimiyeti, atlattıkları ve her şeyiyle toplumun büyük kısmının yansımasıdır. Hatta dönem dönem Spider-Man karakterinin reboot’larında farklı etnik kökene ait olarak kurgulandığı görülür.
Spider-Man, hikayenin öncesinde uzun bir süre Iron Man’le takılmakta, hatta bir noktaya kadar Iron Man’in yardımcısı gibi çalışmaktadır. Serinin başlarında da üzerindeki baskı ve kolayca yapılan sunumlarla yönlendirilir ve kayıt yasası taraftarı olarak öne çıkar. Öyle ki, canlı yayında maskesini açıp, kayıt yasasının en önemli destekçisi olarak görünür.
Fakat hikaye ilerlerken yanlış tarafta olduğuna dair düşünceleri pekişir, kayıt taraftarlarının aşırı önlemleri ve şiddet kullanma konusunda gösterdikleri kayıtsız duruş Spider-Man’in diğer tarafa geçmesine neden olur.
Böylelikle Spider-Man’in duruşu, Amerikan toplumunun aynası olarak “zorlu koşullarda aşırı önlemler ve korumacı politikaları izleyebiliriz, ancak demokrasinin değerlerinin er ya da geç farkına varıp doğru tercihi yaparız/yapmalıyız” şeklinde bir önermeye dönüşür. Ana hikaye dışındaki serilerde Cap ile Spider-Man’in daha detaylı diyalogları da mevcuttur ki, bunların içinde en önemlisi Cap’in demokrasi, Amerikan değerleri ve güçlü bir karaktere sahip olma konusunda verdiği küçük söylevdir. Öyle ki bu konuşmanın sonunda Spider-Man, Cap’e resmen aşık olmuştur.