Bugünkü yazımda bir ansiklopediden bahsedeceğim. Ülkemizde giderek artan çizgi roman merakı şüphesiz çok heyecan verici. Tabii söz konusu yurdum insanı olunca bu heyecan Alman gibi başlayıp Türk gibi bitebiliyor. Yarım bilgiyle ortamlarda uzman geçinenler mi istersiniz, bir film izleyip Marvel Comics gurusu olanlar mı? Malesef bunlar var ve sosyal medya sayesinde ne kadar çok olduklarını görüp biraz üzülüyoruz.

“E Ne Yapalım Yani? Onlar da Öyle!”

İşte onlar da öyle olmasın diye adamlar ansiklopedi yazmış. Oturup ansiklopedi okuyun demiyoruz elbette. O biraz çılgınlık olur. Ama bir çizgi roman okudunuz, bir film izlediniz, en azından konusu geçen karakterlerin arkaplanını, tarihini öğrenmek için ansiklopedileri referans alabiliriz diye düşünüyorum. Evet, internet çağında ansiklopedilerin pek bir esprisi kalmadı artık ama hem emeğe saygı, hem arşivleme hem de internetteki bilgi kirliliğinden biraz uzaklaşmak için faydalı olabiliyor bu referans kitapları.

Bugün konusu edeceğim kitabın henüz Türkçe çevirisi yok. Ülkemizde, Türkçe olarak çizgi romana dair çok güzel bir ansiklopedik çalışma var.  Hakan Alpin’in, İnkilap Kitapevi’nden çıkan çizgi roman Ansiklopedisi. 261 tanesi Türkiye çıkışlı tam 799 maddeyle ilgili güzel bilgiler içeren bu çalışma haricinde ülkemizde başka bir çizgi roman veritabanı Türkçe yazılı olarak yok. Ancak İngilizce olarak var. Adı da “Comics: A Global History, 1968 to the Present”, meali:  Çizgi Roman – 1968’den Günümüze Küresel Tarih. Bugün kısaca bahsedeceğim kitap da bu olacak.

Önce Ansiklopedinin Yaratıcıları

Dan Mazur,  Amerikalı bir çizer ve yazar. 1983’de gittiği Los Angeles’da film endüstrisinde yazar olarak çalıştı ve çizgi roman dünyasına çizer olarak katkılarda bulundu. 23 sene boyunca Kaliforniya’da yaşadıktan sonra, Doğu Yakası’na geri döndü ve şu an çizgi roman sanatı üzerinde çalışmalarına devam etmektedir.

Alexander Danner, Amerikalı bir hikaye yazarı. Lisans eğitimi felsefe alanında, yüksek lisans eğitimleri yazarlık ve edebiyat üzerine. Şu an da Emerson Üniversitesi’nde çizgi roman yazarlığı eğitimi vermektedir. Ayrıca Boston Yazarlar Odası’nı başkanlığını yapmaktadır.

Ansiklopediye Gelince

Kitap temelde üç bölüme ayrılmış: 1968-1978, 1978-1990, 1990- günümüz. Kitabın güzel yanı adından da belli olacağı üzere dünya çapında her bölgeye eşit ağırlık vermeye çalışmış olması. Örneğin Amerika’dan bahsederken sadece ana akım çizgi romanlardan değil de “underground” eserlerden de bahsetmiş. Mangaya değindiği noktalarda Garo Dergisi’nin etkilerinden tutun, her dönemin sanatçılarına, Avrupa’ya geldiği zaman yetişkinler için çizgi romanın çıkış nedenlerinden, Fransız-İtalyan çekişmesine her konuya değinmeye çalışmış. Sıkça aralara serpiştirilmiş renkli çizimler, çizgi romanlardan alıntılar, her alıntının altına yapılan açıklamalar ayrıca keyif katmış çalışmaya.

Tarih boyunca tarafsız gezintileri takdire şayanken, ikili ana akım çizgi romanı biraz fazla pas geçmiş gibi göründü bana. Ayrıca sinematik evren neredeyse hiç yoktu. Çizgi roman endüstrisinin ekonomisine biraz daha değinilebilirmiş.

Bilgi Herşeydir

Bir konuyla ilgileniyorsanız uzaktan ilgilenmeyin. İçine girin. O konuyla ilgili dünyada yaşayın. Yaşarken neler olduğunu anlayabilmek için de tarihini bilin. Tarihini öğrenmek için de bu kitap genel hatlarıyla başarılı. Günümüze dek geldiğini iddia etse de kitap daha çok tarihini inceliyor çizgi romanın.

Hem İngilizce olması hem de dövizle satılması Hakan Alpin’in çalışmasını ülkemizde bir adım daha öne çıkarıyor gibi gözüküyor ama çizgi roman severlerin kitaplığını süsleyecek tarih kitapları arasında kesinlikle en azından ikinci sırada olmalı.

Bilgi herşeydir..