Mesleki kıskançlık genellikle özel haber yarışı içerisindeki gazeteciler için tanıdık gelecektir. Gazeteci, Yunan filozofu Marcus Cicero’nun “Gökkubbe altında söylenmemiş söz yoktur” deyişine rağmen yaşadığı zaman ve toplum için özgün şekilde olayları ifade edebilme peşinde koşar. Aslında insanlık için alışılmış olmaması gereken politik gerilimler, yolsuzluklar, çatışmalar, savaşlar gibi çoğu dram içerikli olaylar artık rutin dediğimiz haberler olduğundan gazeteci başarısızlığa mahkum görünür. Bu giriş cümleleri gazetecilik açısından iddialı sözler gibi görülmüş olsa da ne diyebilirim, yaşayan olarak yazıyorum. Ancak olağan haber akışı içerisinde gözlemlediği, araştırdığı olayı hiç ama hiç rutin olmadığını anımsatacak biçimde aktarmayı başarmış kişiler de var. Benim kıskançlık değil hayranlık duyduğum kişi  ise yazmaktan ötesi yaptı ve dünyaya çizgi roman özgünlüğüyle savaş bölgelerini anlattı. Kuşkusuz Joe Sacco’dan söz ediyorum, gazeteci kimliğiyle değil çizgi anlatımıyla tanıdığımız çizer/yazar…

Türkiye’nin gündeminde İsrail’le diplomatik ilişkiler ve Filistin meselesine bakış tartışılırken eğer 8-10-12 punto ile yazılmış haberlerle işim olmaz diyorsanız, yaşadığınız coğrafyada birazcık ne olup bittiğini anlamanız için Joe Sacco sizlere rehberlik edebilecektir.

İthaki Yayınları’nın 2009 yılında Türkçe’ye çevirisini yayınladığı “Filistin”, ABD’de çizgi roman yayıncılığında önemli işleve sahip Fantagraphics Books’un fasiküller halinde yayınlamasından sonra kitaplaşmış çizgi roman… Ancak kurgusal olmadığı için roman adlandırması yanlış tanımlama olacaktır, belki de çizgi günce tanımlamam kabul görecektir.

Orjinali 1996 yılında yayınlanmış “Filistin”in, Türkçe’ye epeyce gecikmeli gelişiyse, çizgi roman denildiğinde çocuk işi ön yargısı muhtemelen. Kim açıklayabilir? Uzmanlar ki, o ben değilim. Oysa İspanyolca dili baskısı da satış rekoru kırmış “Filistin”, şanslıyız meraklıları için polisiye, fantezi, bilimkurgu ve çizgi roman alanında kitapları yayınlayan İthaki yayıncılık işini ciddiye almış…

Filistin Sokaklarında Dolaşıyorsunuz

“Filistin”, Akademik dünyada “Oryantalizm” kitabıyla Batı dünyasından Doğu’ya bakıştaki çarpıklığı içtenlikle eleştiren Edward Said’in önsözüyle sunuluyor. Said gibi Joe Sacco da İsrail-Filistin çatışmasına genellikle tek cepheden bakmış ABD’ye ve Batı’ya içeriden bir pencere açmayı başardı, başarıyor. O pencereden Filistin’in, İsrail askerleriyle çevrelenmiş yıkık dökük kent demesi güç mahallelerinde, sokaklarında çizgileriyle insanları dolaştırıyor. Ancak söz konusu Filistin yani yıllardır çatışma altında yaşayanlar bölgesi olunca çizgiler ile dolaştığınız sokaklarda turistik tur atmıyorsunuz. İnsani dramlara şahitlik ediyorsunuz.

Joe Sacco, Filistin’de taş atan çocuklar, silahla çatışan yetişkinler, ağıtlarıyla yakaran kadınlarla konuşuyor. Kanepede yatıyor, cenazeleri görüyor, gözyaşına tanıklık ediyor. Edward Said’in dediği gibi “Etkileyici” ve “alışılmadık bir özgünlüğe sahip, siyasi ve estetik bir eser” olarak karşımıza çıkıyor.

Sözü fazlasıyla uzatmaya gerek olmaksızın olanı biteni çizgiler ile anlatan “Filistin” için benim de sözü uzatmam yanlış olacaktır. Çizgi roman edebiyatında Joe Sacco ile tanışmamak sizi eksik kılacaktır diyebilirim, sadece…

İyi okumalar…