Bu İşler Bu Kadar Kolay Mı ?

Genel olarak mevcut tabloya bakınca; çizgi roman temelli süper kahramanları istediği gibi yeniden düzenleyerek kullanan, Hollywood yapımı emsallerinden çeşitli müzik ve sahneleri doğrudan aşıran, oluşturmaya çalıştığı bu yerli ekolü şiddet ve erotizm üzerine inşa eden filmler görüyoruz. Peki bu iş nasıl bu noktaya kadar gelebildi?  Netice de tüm bu karakterlerin isim hakları, telif ücretleri var. Başka filmlere ait sahneleri veya müzikleri kes-kopyala-yapıştır yaparak kendi filmine ekleyemeyiz.

Ekleyemeyiz değil mi? Tabi ki de ekleriz. İstediğimiz filmden istediğimiz sahne ve müziği kesip kendi filmimize ekler, istediğimiz çizgi romandan istediğimiz süper kahramanı yine istediğimiz gibi revize edip filmimizin ana karakteri yapabiliriz. Çünkü tüm bu hınzırlıkları Yeşilçam döneminde yapıyoruz. Ülkede telif yasaları ile ilgili ciddi eksiklikler ve sorunlar var. Ana materyallerin sahipleri ise Türkiye için herhangi bir telif yaptırımı planlamamıştır, zaten planlasalar da muhattap alacakları doğru düzgün birisi yoktur sınırın bu tarafında.

Avenger’ı ilk Türkler kurmuş haberimiz yok. (Kevin Feige)

Ayrıca Yeşilçam döneminin genel özelliklerinden birisi düşük bütçeli filmlerin yaygınlaşması/yaygınlaştırılması olduğundan amatör sinemacılar veya yapımcılar düşük bütçe ile, doğrudan gişe sağlayacak işler yapma çabasındaydı. Bir oyuncunun yıl içinde onlarca filmde oynadığı bu dönemde en temel kaidelerden biriside seri ve karlı iş yapmaktı doğal olarak. Bu da onları batının süper kahraman ekolünü sırtlanmış çizgi roman ve fotoromanlarını uyarlamaya veya tarihten beslenen yerli çizgi roman ve sözlü edebiyat ürünlerine yönlendirdi. Gerek telif yasalarının yetersizliği gerekse düşük bütçeli kendin-yap tarzı filmlerin çekilmesi Yeşilçam’ı en üretken endüstrilerinden birisi haline getirir fakat bunca garip filmin doğduğu bu endüstrinin ömrü kısa olur.

Bu filmlerin ardında yatan sebepleri anlamak için Yeşilçam’ın bizzat kendisinden de bahsetmek gerek biraz. Yeşilçam’ın doğmasına sebep olan ana etken barajların inşasıyla birlikte Anadolu’nun ücra köşelerine dahi elektriğin gitmesi ve sinemaya Ankara ve İstanbul gibi ülkenin metropol şehirlerinde yaşayan batılılaşmış orta sınıftan daha büyük bir pazar kitlesi olan yoksul insanların da gidebiliyor oluşudur. Yeşilçam, bakıldığında fikri mülkiyet haklarına saygı duymayan, çılgın şeyler yapmaktan çekinmeyen bir dönem olarak görülse de durum sadece bundan ibaret değildir. Yeşilçam bu tarz batı ürünü süper kahramanları şiddet ve erotizm ile harmanlayıp sunarak, bu hikayeleri daha önce hiç görmemiş olan Anadolu insanını hedefliyordu. Ucuz biletler ve düşük maliyet sonucu üretilen bu garip ve ilgi çekici filmler Anadolu seyircisinin dikkatini çekiyor ve yapımcılara kar sağlıyordu. Bu durum 1980 darbesi ile birlikte ülke ekonomisinin dış yatırımlara açılması sonucu ABD ürünlerinin ülkeye yağması ile son buldu. Yeşilçam artık bitmişti. Çekilen filmlerden telif alınamadı, yeni çekilenler ise izleyici bulamadı.

Günümüz Sineması ve Süper Kahramanlar

Yeşilçam  döneminin sağladığı imkanlar sayesinde Türk sineması bir birinden ucuz ve garip süper kahraman uyarlamalarına şahitlik etse de modern Türk sinemasında bırakın süper kahraman uyarlamalarını genel olarak bilim kurgu ve fantastik kurgu ögeleri içeren filmlere rastlamak oldukça zor. Böyle bir ortamda biz geeklerin yerli bir süper kahraman filmi beklemesi son derece naif bir beklentiden öteye gidemiyor ne yazık ki. Bunun temel sebepleri ise:

• Yeşilçam döneminde düşük bütçeli, kendin-yap modeli amatör işlerin yaygın olması sebebi ile süper kahraman filmleri karşımıza çıkarken, günümüzde bu tarz bir modelin olmayıp, düşük bütçeli bağımsız filmlerin ve bağımsız sinemacıların gerek filmin yapım aşamasında gerekse gişede yeterli desteği görememesi bu tarz filmler çekmeye istekli fakat sektörde yeni olan sinemacıların yolunu tıkıyor.

• Yeşilçam dönemindeki gibi üstünkörü filmlerin yapılamayacağı ve düzgün bir filmin gelip gidip bir noktada az da olsa efekt kullanımına ihtiyaç duyması ve gerek yapımcıların gerekse izleyicinin efekt kullanımının filmin gerçekçiliğini bozduğunu düşünüp yanaşmaması.

• Yeşilçam döneminde bu tarz filmlerin hedef kitlesi yoksul ve daha önce sinema izlememiş Anadolu insanıyken, günümüzde ise başta bu tarz içeriklere ilgi duyan geek kesim olmak üzere her yaştan ve her kesimden insan potansiyel izleyici konumuna gelmiştir. Çünkü gelişen sinema ile birlikte filmlerin maliyeti artmış bu da gişe kaygısını daha çok ön plana çıkarmıştır. Hedef kitlenin bu denli geniş olması ve ülkemizde çizgi roman ve süper kahraman ekolüne olan ilginin yeterince gelişmediği yönündeki algı bu tür filmlerin gerekli finansal desteği bulmakta zorlanmasına sebep olmuştur.

Gölge yap başka ihsan istemez abi

Bu ve benzeri sorunlar sebebi ile ülkemizde yerli bir süper kahraman ekolü henüz oluşmamıştır. Fakat başarılı denemelerde mevcuttur. Onur Ünlü’nün “Sen Aydınlatırsın Geceyi” adlı filmi bunun en güzel örneğidir bana kalırsa. Her ne kadar gösterime girmese de sosyal medyada ve online izleyiciler arasında oldukça popüler olmuş ve büyük ilgi görmüştür. Küçük bir kasabada yaşayan birbirinden farklı özel güçlere sahip sıradan insanların gündelik hayatını ve sorunlarını ele alan film gerek süper güç konseptini yerelleştirmede ki başarısıyla gerekse film bazlı ele alındığında ortaya koyduğu başarı ile Türk sinemasının önemli eserlerinden birisi bana göre. Onur Ünlü bu film ile Türk sinema sektörüne, süper kahraman veya süper güç ekolünü doğru analiz edip, kültürümüze doğru oranda sentez edilirse ortaya hem başarılı bir film hem de seyircinin seveceği bir iş çıkarılabileceğini göstermiş oldu.

Dolayısı ile tüm taşlar doğru oynandığında kaliteli ve gişe de istenileni verebilecek süper kahraman filmleri görmemiz pekala mümkün gözüküyor. Sadece birileri doğru zamanda elini taşın altına koyup fitili ateşlemeli. Bu kişi veya kişilerin ise biz geeklerin arasından çıkacağına inanıyorum ben. Belki de şuan bu yazıyı okuyan sen, yakın gelecekte bu ekolün başlatılmasında tuzu bulunacaklardan birisi olacaksın, kim bilir.