History Channel’ın dördüncü sezonu deviren dizisi Vikingler, final bölümü sonrası bizi yine bekleme dönemine terk edince, hem dizi hem de Vikingler’in mitoloji ve tarihleri hakkında yazmanın zamanı geldi diye düşündüm. Adet yerini bulsun, şuraya bir SPOILER ALERT yapıştıralım; amma velakin, izlemeyenler için çok da keyif kaçıracak şeyler anlatmayacağım. Yine de, “50 bölüm geride bırakmış diziye sıfırdan başlıyorum ve hakkında hiçbir şey bilmeyeyim.” diyorsanız bu yazıdan uzak durun, “Zaten izleyenlerin geyiklerinden az çok olayı öğrendik.” diyenlere ise yazıya devam etmelerini öneririm.

İlk üç sezonu 10 bölüm olarak yayınlanan seri, dördüncü sezonda 20 bölüm çıkardı ancak bunların da ilk 10 bölümü 2015-2016 Kış döneminde, ikinci 10 bölümü de 2016-2017 Kış döneminde yayınlandı. Yani aslında basitçe son yayınlanan 10 bölüme neden beşinci sezon demediler de, dördüncü sezon 11. bölüm diyerek başladılar bilmiyorum. Dizi beşinci sezon için bir 20 bölümle daha karşımızda olacak, ama muhtemelen bunlar yine 10 bölüm bir kış, 10 bölüm diğer kış çıkacak.

Dizi – Kökünden Viking Gazı

Canınız Valhalla mı çekti? Doyasıya aksiyon, savaş, balta mı istiyorsunuz? Umarsızca böğüren Vikingler’in milleti kesip biçmesini izlemek size keyif verecek mi? İyi, o zaman bu dizi tam size göre. Elbette dizi bundan ibaret değil ama bu gaz, dizinin en can alıcı noktası. Entrika, aşk ve politik rekabet mevcut ancak eninde sonunda iş balta ve kalkanlarla çözülüyor.

İlk sezonda, 800 yılı civarında, Ragnar Lothbrok isimli Danimarkalı bir Viking’in, Earl mevkisini kazanmasına giden yolu ve Britanya’ya ilk Viking akınları izliyoruz. İkinci sezonda önce Ragnar ve İngiliz kralı Ecbert arasındaki mücadeleye, ardından Ragnar’ın İskandinav kralı olmasına yol açan olaylara tanık oluyoruz. Tüm bu olaylar sırasında bir İngiliz rahip, Athelstan, hem Ragnar hem de Ecbert için değerli bir arkadaş haline geliyor. Onun Hristiyanlık ve Pagan inancı hakkındaki düşünceleri ve çelişkileri, iki karakteri de derinden etkiler.

Üçüncü sezonda Ragnar, Britanya’da Vikingler’e toprak verilmesi karşılığında Ecbert ile ittifak kurar ve onun Britanya’daki en güçlü kral olmasına yardımcı olur. Ragnar’ın sonraki hedefi ise, Paris şehri olacaktır. Dördüncü sezonun ilk yarısında Ragnar bir kez daha Paris’i yağmalamak üzere sefere çıkar ancak bu sefer kardeşi Rollo, Fransızlar’ın safına geçmiştir ve işler pek iyi gitmez.

Sezonun ikinci yarısında yaşlanmış bir Ragnar’ın, sakat oğlu Ivar ile Britanya’ya dönmesini izleriz. Büyük oğlu Björn ise Akdeniz’e sefere çıkar. Sonrasında, Ivar ve Björn geri döner ve güçlerini birleştirip, Britanya’ya korku salacak olan Büyük Viking Ordusu’nu kurarlar. Beşinci sezonda büyük olasılıkla İngilizler ve Vikingler arasındaki mücadele devam edecek ancak benim umudum, Vikingler’in Akdeniz içlerine ve Bizans topraklarına uzanan akınlarına da yer verilmesi.

Mitoloji – Avrupa’nın Son Pagan Savaşçıları

Roma İmparatorluğu kuzeyde Almanya’yı hiçbir zaman tam olarak egemenliği altına alamadı. Bu nedenle, imparatorluğun resmi dini Hristiyanlık olarak belirlendikten ve Hristiyanlık tüm Avrupa’ya yayıldıktan sonra bile İskandinav toprakları bu yeni dinle daha geç tanıştı. Vikingler, Avrupa’nın çeşitli bölgelerine akınlar düzenledikleri dönemde pagan inanışlarını devam ettirmekteydi. Onların Hristiyanlıkla tanışması ise tam da bu akınlar sırasında oldu.

Vikingler’in korkusuz ve üstün savaşçılar olarak ünlenmelerinde, eski İskandinav inanışlarının da büyük etkisi vardı. Onların inancında baskı veya korkuya yer yoktu, tek korkuları yeterince cesurca ölememekti. Kahramanca bir savaşın ardından öldüklerinde tanrıları ile beraber ziyafet masasına oturacaklarına inanan Vikingler, onları şeytanın hizmetindeki savaşçılar olarak gören Hristiyan askerlere karşı büyük birer korku öğesiydi.

Dizideki temel karakter olan Ragnar Lothbork’un, gerçek bir kişilik olup olmadığı tartışma konusudur. İskandinav efsanelerinde Ragnar önemli bir karakterdir; Fransa ve Britanya topraklarına akınlar düzenlediği anlatılır ancak onun gerçekte yaşamış bir kişi olduğuna ilişkin kanıt yoktur. Dizinin son sezonunda gördüğümüz, Britanya’ya ayak basan Büyük Viking Ordusu ise yine efsanelere göre Ragnar’ın oğulları tarafından oluşturulmuştur.  Ragnar’ın oğulları açısından durum biraz daha tarihle örtüşmektedir; Ivar’ın muhtemelen bu ordu ile Britanya’ya gelip, seferin ilk yıllarında burada savaştığı görülmektedir, ancak sonrasında ne yaptığı ile ilgili bir bilgi mevcut değil. Björn ise Akdeniz ve İtalya’ya akınlar düzenlemiş bir Viking lideri olarak geçiyor.

Dizinin ve elbette Viking efsanelerinin en önemli öğelerinden biri de kadın savaşçılar. Efsanelerde erkekler kadar iyi dövüşen kahraman savaçılar olarak geçiyorlar ve Yüzüklerin Efendisi serisindeki Eowyn karakterinin de bu kuzeyli kadın savaşçılardan esinlendiği açıktır. Ne yazık ki, gerçekte bu dövüşen kadınlardan oluşan birliklerin olduğu çok tartışmalıdır. Muhtemelen çok az sayıda ve bir nevi kişisel muhafız rolü üstlenen birkaç kadın savaşçı dışında, sadece İskandinav efsanelerinin bir parçasıydılar.

Tarih – Kanada’dan Anadolu’ya Uzanan Yolculuk

Dizide her ne kadar Britanya’ya ilk akınlar, Paris saldırıları ve Büyük Viking Ordusu olayları birbirlerinden çok uzun yıllar sonra gerçekleşmemiş gibi görünse de durum böyle değil. İlk sezonda gördüğümüz Lindisfarne akını (793) genel olarak batıya gerçekleştirilen ilk Viking akını olarak anılır. Sonrasında 800’lü yıllar boyunca Vikingler hem Britanya hem de Fransa’ya saldırmıştır. Muhtemelen Fransa, verimli toprakları ve daha büyük şehirleri ile Britanya’dan daha iyi bir ganimet kaynağıydı ve dizide de gördüğümüz Paris saldırılarının ilki tarihte 845 yılında gerçekleşmiştir. Akın, Reginherus isimli bir Viking şefi tarafından yapılmıştı ve bu şef, efsanevi Ragnar karakterinin tarihteki bir karşılığı olabilir.

Zaman içinde Fransa’daki kralların Vikingler’e karşı daha sert savunmalar hazırlamasıyla muhtemelen İskandinav savaşçıları yönlerini Britanya’ya daha çok döner oldu. Büyük Viking Ordusu, bunun bir sonucu olabilir. Bu ordu yaklaşık on beş yıl boyunca İngiltere’nin güneyini yağmaladı ve sonunda İngiliz kralı Alfred tarafından yenilgiye uğratıldı. Alfred karakteri dizide rahip Athelstan’ın oğlu olarak geçiyor ve uzun süre Kral Ecbert ile Prens Aethelwulf himayesinde kalıyor. Bu yenilginin ardından Vikingler Britanya’nın kuzeyine çekiliyor ve daha uzun yıllar burada kalıyorlar.

Vikingler’in, Kanada’nın doğusunda kısa süreli bir koloni kurdukları biliniyor. Muhtemelen bölgeye erzak sağlamanın zorluğu, deniz-hava şartları ve yerlilerin direnişi sonrası buradan çekilmek zorunda kaldılar. Akdeniz çevresine uzun yıllar yağma akınları gerçekleştiren Vikingler, burada Araplar ve Bizanslılar ile savaşır. Birçok Viking, bu akınlar sonrasında yurtlarına dönmek yerine bu yeni keşfettikleri bölgelerde kalmış ve paralı asker olarak hizmet vermiştir. Bizans İmparatorları’nın, Varangian Muhafızları olarak anılan elit muhafız birlikleri Viking ve German savaşçılardan oluşurdu.

Tarihin ilerleyen dönemlerinde, Danimarka, İsveç ve Norveç krallıklarının, diğer Avrupa krallıklarına çok benzer şekilde biçimlenmesiyle Viking kültürü de yavaş yavaş kaybolur. Ancak bu korkusuz ve dayanıklı savaşçıların hikayeleri daha pek çok diziye, filme, kitaba ve esere konu olacaktır.