Gerçekten de katana kesme konusunda dünyada en etkili kılıçlardan biridir. Ancak dünyanın en iyi kesen kılıçlarının katana olup olmadığı sorusuna “Evet” cevabı verirken zorlanırız. Zira belki inanması zor ama uzmanlar dünyanın en keskin kılıçlarının orta doğu kökenli olduğu konusunda hemfikirdirler. Kopeş, Tulva, Şamşir veya Osmanlı ve Memlük kılıçları genelde tek elle kullanılmalarına karşın kesme konusunda katanadan aşağı kalır tarafları olmayan silahlardır.

Gözle Görülemeyecek Kadar Hızlı

Katana, ağırlığı kendine eşit kılıçlardan daha hızlı değildir. Bu bağlamda Katana’nın boyuna göre son derece ağır bir kılıç olduğunu düşünürsek aynı ağırlıktaki kılıçlara kıyasla dezavantajlı olduğunu söyleyebiliriz.

Tarihsel kayıtlardan anladığımız kadarı ile Katana’nın hızı ile ilgili efsaneler, kılıcın kendisinden ziyade kılıcı kullananların ustalığından kaynaklanmaktadır. İngiliz bahriye subayı William Blakeney, 1902 tarihli anılarında Japon askerlerini korkunç olarak nitelemiştir ve katana kullanmaktaki ustalıklarını övmüştür. Bu ustalığın büyük bir kısmı kılıcı çeker çekmez saldırma üzerine eğilen iai disiplinine dayanır.

İaido veya iaijutsu, tamamen kılıcı çekerken yapılan saldırı hareketlerine odaklanan japon kılıç teknikleridir. Batılı kaynaklarda da yer yer kılıç çekilirken yapılması gereken hareketlere dair notlar ve tek tük tekniklere rastlamaktayız. Ancak koca bir disiplinin kılıç çekmeye adanması durumu bildiğimiz kadarı ile Japonlara özgüdür.

1860 ila 1880 arasında çekildiği tahmin edilen bir fotoğraf

Rahip JJ Wood, 1870 tarihli anılarında Japon askerlerinin kılıç çekme ve aniden saldırma hızını övmüştür. Burada tecrübesiz bir rakibin kendini güvende hissedeceği bir mesafede bile ölebileceğinin altını çizmiştir. Alexander Mitchey ise 1900 tarihli seyahatnamesinde Japonya’da dolaşacak kişilerin yanlarına bir çift tabanca almasını önermiştir. Zira ona göre Japon askerlerinin kılıcı yukarıya doğru amudi bir hareketle çekerek yaptıkları saldırı, savuşturması çok zor bir ölüm habercisidir.

Yine çizgi filmlerden kaynaklanan bir efsane de katananın kınından çekilirken çok daha hızlı bir silah olmasıdır. Bu iddianın bayağı aptalca olduğunu söylemek için silah uzmanı olmaya gerek yok. Fizikten azıcık anlamak yeter. Katanayı kınından çekmek daha hızlı olmasına sebep olmaz. Hali hazırda çekili bir kılıç her zaman daha avantajlı olacaktır. İai disiplininin avantajı, kılıcın çekilmesi ile taarruz hareketlerini birleştirmesidir. Wood’un da dediği gibi etki, tecrübesiz rakipte çok daha yüksektir.

Batıda süvari kılıçlarının kınlarının çekilirken ters çevrilmesi de çekme işlemi sırasında namlunun körelmesini önlemek içindir. Aynı zamanda attan aşağıya doğru yapılacak bir savurma hareketini kolaylaştıracak bu çekme yöntemi, Japon stili ile benzerlik gösterse de sürekli kılıç çekme üzerine antrenman yapan Japonlar doğal olarak kılıç çekme konusunda daha başarılı ve daha hızlı olacaklardır.

Trafik Soldan İşler, Yoksa Kavga Çıkar

Özellikle Japon kültüründe sıradan bir silah olmaktan öteye geçmiş ve milli kimlikle özdeşleşmiş bir kılıç olan katananın günümüzdeki fantastik edebiyata etkisi bilhassa XX. Yüzyılın ikinci yarısından sonra artmıştır. Gerçekten de kesme özelliği son derece etkili bir silah olmasının yanında, XIX. Yüzyılın sonlarına kadar orta çağ benzeri bir toplum yapısında sahip olan Japonya’da önemli bir yere sahiptir. Bugün japon milliyetçiliğinin de bir sembolü olan katana zamanında samurayların mevki sembolü olmuştur.

Geleneksel olarak belin solunda taşının katana, bu özelliği nedeniyle Japonya’da trafiği de etkileyen bir faktördür. Köprüden geçen iki askerin kılıçlarının birbirine çarpmasını ve gereksiz yere kavga çıkmasını engellemek amacı ile bu tarz dar yollarda askerlerin soldan yürümesi uygun görülmüş, bu karar bugün Japonya’nın eski bir İngiliz sömürgesi olmamasına karşın trafiğin soldan aktığı nadir ülkelerden olmasını sağlamıştır.

Günümüzde Japon yapımı katanaların üretimi ve ihracatı Japon hükümeti tarafından son derece sıkı kontrol edilmektedir.