Geek Terminoloji – Blaxploitation Nedir?

ABD aşırı paracı bir toplumdur, zengin görünmek ve zengin davranmak her zaman genelgeçerdir. Toplumsal hafızalarında siyahlık her zaman dolaylı olarak fakirlikle ilişkilendirilmiştir (hatta çok dolaylı bile değil, iki eşeleyince kabak gibi açığa çıkıyor), beyazlar “zencilik” ve dolaylı olarak fakirlikle bağdaştırılmamak için ona rağbet edemezler. Elvis emminin büyük başarısı siyah müziği icra eden bir beyaz olması ve genç beyazlara siyahlıkla en az seviyede muhatap olarak zamanın çılgın müziğini dinleme fırsatı sunmasıydı. Aradan geçen zamanda bir halt değişmemiş ki, 90’lı yılların sonlarında Eminem birebir aynı hareketi yaptı ve hatırlarsanız bunu kariyerinin pik noktası olan The Eminem Show albümünde Without Me’nin sözlerine de gururla yazdı. Neticede beyaz adam için çekilen filmin içine siyah öğeler katmak çok ince hesapla yapılır, çünkü ayarı kaçtığında deli gibi ters teper. Twitter’ın şu anda devam eden iş politikası blaxploitation doğrultuludur, ortalama siyahi gencin laptopu yoktur, ama cep telefonu vardır. Twitter da en başından beri telefon müşterilerini kayırmayı şirketin temel politikası olarak gütmektedir. Bu iki gerçek yanyana gelmiş ve Twitter’ın “Tamam abi, ana müşteri kitlemiz şehirli fakir çocuklar, bunların da çoğu siyah” demesine sebep olmuştur. Sistemde yürüttükleri sosyal algoritmalar, reeldeki siyah/beyaz mahalle ayrımını sanalda birebir yeniden yaratır. Hatta Myspace, bir anda sayısı artan siyah kullanıcıların beyazlarla olan etkileşimini düzenlemediği için beyazların Facebook’a kaçmasıyla batmıştır.

Blaxploitation Hala Yaşıyor!

Görüldüğü gibi ismen olmasa da ruhen blaxploitation devam etmektedir, çünkü halen ortalama siyahi ile ortalama beyaz hem birbirini sevmemekte, hem de alakasız tüketim alışkanlıkları devam ettirmektedir. Haliyle blaxploitation sineması da bugünlere kadar uzamıştır. Malum her film birilerini sömürmek için çekiliyorsa elbet birileri siyahları sömürmeye niyetleniyordur. ABD’nin kendi içinde tüketilen ve dünyanın kalanına sadece internetten illegal olarak ulaşan sayısız film var, arayan bulur. Asıl derdim; bu aralar blaxploitation bayrağını Netflix taşıyor. “The Get Down” ve “Luke Cage” ile blaxploitation pazarına çok sağlam girdiler. Luke Cage benim açımdan daha ilginç. Luke Cage, Power Man isimli eski blaxploitation haline göre çok reforme olmasına rağmen, dizinin kullandığı blaxploitation öğeleri konusunda zerre çekince yok. Eski zamanın blaxploitation filmlerinde geçen öğeleri, sadece özel isimleri ve anahtar kelimeleri günümüze uyarlayarak, adeta pornografik bir üslupla vatandaşın gözüne sokuyor. “The Get Down” o açıdan daha temkinli, blaxploitation’ın “yetişkin” öğelerini olabildiğince bastırıyorlar.

03

Gerek kurşun delikli hoodie mesajı olsun, gerek sürekli adı duyulmuş siyahların laflarına atıfta bulunmaları olsun, hatta sadece basketbol konuşulması bile çok önemli bir karar niteliği taşıyor. ABD’de ırk kavgalarının iyice alazlandığı şu geçen 3 yıldan sonra bunlar önemli mevzular. Hele ki siyah aile yapısının sıkıntılarının sırayla ortaya getirilip incelenmesi, siyah kimliğinin ve kültürünün farklı boyutlarını temsil eden kişi ve kurumların beyazlardan çok etkilenmeden kendi aralarında hesaplaşması şu anda bunu izleyen çoluk çocuk için bulunmaz nimet. Keşke izleyenlerin %99’u 20li yaşlarında beyazlar olmasa!

Bu yazı, "Geek Terminoloji" adlı yazı dizimizin bir parçasıdır.

Yorumlar