Geek Terminoloji – Mary Sue Nedir?

Mary Sue, bir kurguda rahatsız edecek seviyede idealize edilmiş kadın karakterlerdir. Şart olmamakla beraber Mary Sue, yazarın bizzat kendi yansıması ya da olmak istediği kişiyi temsil ediyor olabilir.

Bahsi geçen idealize etme işlemi erkek gözünden değil, bir kadın gözünden yapılmış olmalıdır. Yani yazar kadın olmasa bile karakteri feminen bir bakış açısıyla tasarlamış olmalıdır.

Yazıya devam etmeden önce son derece cinsiyet ayrımcılığı içerecek bu yazının kişisel düşüncelerimi yansıtmadığını belirtme ihtiyacı duyuyorum. Yazının amacı Mary Sue yaftalamasının kökenleri hakkında bilgi vermek olup KESİNLİKLE size ya da sevdiğiniz karakterlere saldırı amacı gütmemektedir!

Nereden Çıktı Bu İsim?

Özellikle rol yapma oyunlarına ilgiliyseniz, etrafınızda mutlaka oyun için yaratılan karakterleri ya da oyuncuların onları canlandırma şekillerini Mary Sue ismiyle yaftalamaya çalışan bir çok kişi vardır. Ancak bunların büyük bölümü, olayın kökenlerinin Star Trek’e dayandığından bihaberdir.

2010-2015 arası Interrobang Studios tarfından yayınlanan "Ensign Sue Must Die" adlı webcomic'ten bir panel

2010-2015 arası Interrobang Studios tarfından yayınlanan “Ensign Sue Must Die” adlı webcomic’ten bir panel

Mary Sue, 1973’te, Paula Smith’in kendi yayınladığı “Menagerie” adlı fanzinin ikinci sayısında kaleme aldığı bir Star Trek parodi hikayesi olan “A Trekkie’s Tale”de bir karakterdir. Tam on beş buçuk yaşındaki Lieutenant (Yüzbaşı) Mary Sue, Federasyon’da bu rütbeyi taşıyan en genç subaydır. Bilimden sanata, yakın dövüşten mühendisliğe kadar hemen her şeyde son derece başarılı olan Mary Sue görev yaptığı yıldız gemisinin gözbebeğidir.

Not: Kapakta ve yukarıda çizimlerini paylaştığım “Ensign Sue Must Die” adlı webcomic:

Ensign Sue Must Die - Webcomic

Bu Feministlerin Eli Armut mu Topladı?

Elbette hayır! Mary Sue isminin ortaya çıktığı tarihe şöyle bir bakacak olursanız tam da ikinci dalga feminizm akımının ortasında olduğunu görürsünüz.

Kimi feminist yazar böyle bir karakter yaratma eğiliminin elbette olduğunu, ancak bunun özellikle kadın yazarlar tarafından neden yapılma ihtiyacı duyulduğu konusunda fikirlerini belirtirken, kimisiyse karşı saldırıya geçerek asıl Star Trek’teki Kaptan Kirk’ün tam bir “Marty Stu” olduğunu ileri sürmüştür.

Evet, Marty Stu! Mary Sue özellikleri taşıyan erkek karakterlere Marty Stu ya da Gary Stu deniyor.

Mary Sue Belirtileri

Günümüze gelene kadar Mary Sue karakter anlayışı değişmiş, çok yetenekli ya da başarılı olma gerekliliği azalmıştır. Daha çok yazarın kendi olmak istediği karakteri yansıttığı, pek gerçekçi ya da ilgi çekici olmayan karakterlere dönüşmüştür. Günümüzde tipik bir Mary Sue olmakla yaftalayabileceğimiz karakterler şu özelliklerin en az ikisini ya da hepsini taşımalıdır:

Dış Görünüş

Mary Sue, sıradan görünür. Kesinlikle dünya güzeli değildir! Hatta sıklıkla köylü güzeli diye tabir edilen görünüşe sahiptir. Ne de olsa yazar karakteri kendiyle özdeşleştireceği için bu konuyu pek zorlamak istemez. Ancak Mary Sue’nun görünüşünde mutlaka sıradışı bir nüans bulunur. Menekşe, altın ya da kırmızı(!) gözler, esmer olmasına rağmen soluk bir ten, kısmen renkli bir saç ya da yazılı eserlerde aşırı detaylandırılmış kıyafet tasvirleri Mary Sue göstergeleridir.

Katniss Everdeen rolünde Jennifer Lawrence - The Hunger Games (2012)

Katniss Everdeen rolünde Jennifer Lawrence – The Hunger Games (2012)

Geçmiş

Mary Sue’nun geçmişi genellikle trajiktir. Yetimhanede büyümüş, küçükken yaşıtları tarafından dışlanmış ya da daha kötüsü yarı-vampir, yarı-elf ya da yarı-herhangi bir şey olduğu için zor bir hayat yaşamakta olabilir.

Yetenekler

Mary Sue’nun elinden her iş gelir. Akranlarına göre gerçek olamayacak derecede yeteneklidir. İşin komiği, bunun nasıl olduğuna dair tatmin edici bir açıklama da sunulmaz. O sadece yeteneklidir! Tam da bu noktada belirteyim; bir diğer Mary Sue türü ise tamamen yeteneksiz, hiç bir işe yaramayan karakterdir. Ancak buna rağmen bir şekilde hikayenin odak noktasındadır.

İlişkiler

Mary Sue’nun kalbi çok büyüktür. Her zaman birden fazla kişiyle flört halindedir. Hiç bir çekici özelliği ya da sıradışı yeteneği olmadığı halde etrafında pervane olmuş bir sürü karakterden hangisini seçeceği hep onun için bir drama sebebidir. İlişkilerde birden fazla adayı yoksa bile mutlaka o ilişkiyi drama haline getirecek bir sorun vardır.

Luke Skywalker rolünde Mark Hamill - Star Wars (1977)

Luke Skywalker rolünde Mark Hamill – Star Wars (1977)

Kusurlar

Mary Sue’nun davranışsal anlamda asla kusuru olmaz! İnatçılık, öfke ya da düşmanlık gibi duygular, yazar tarafından sadece hikaye anlatımı içinde onu haklı çıkarmak için eklenmiştir. Fiziksel kusurları ise ancak sakarlık gibi mazur görülecek, hatta sempatik görünmesini sağlayacak ve asla başını belaya sokmayacak türden kusurlardır.

Amaç

Genellikle hakkında hiçbir bilgi ya da ilgisi olmadığı halde hikayenin merkezindeki büyük soruna çözüm olmak Mary Sue’nun yazgısında vardır. O seçilmiş kişidir!

Bu yazı, "Geek Terminoloji" adlı yazı dizimizin bir parçasıdır.

Yorumlar