Değiştirme

Şüphesiz serileri başından beri değil de, sonradan takip etmeye başlayan yeni nesillerin kafasını en çok karıştıran retconlama türüdür. Bu kez serinin geçmişindeki olay ya da kişiler sadece yok sayılmaz. Ancak haklarında tamamen farklı hikayeler anlatılır ve aslında başından beri hep böyleymiş gibi izleyiciye (ya da okuyucuya) yansıtılır.

“Tam ölücem bir gülme geliyor!”

Bunun en bilinen iki örneği; Star Wars ve Star Trek’te yaşanmıştır. Star Wars Episode IV: A New Hope adlı filmde Anakin Skywalker’ın Darth Vader tarafından öldürüldüğü söylenmiş, ancak Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back’te iki karakterin aslında aynı kişi olduğu ortaya çıkmıştır. Her ne kadar neredeyse tüm izleyenler bunun başından beri böyle tasarlandığını düşünse de aslında durum öyle değildir. George Lucas, Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back senaryosu yazılırken bu kararı almıştır. Hatta Prenses Leia’nın Luke’la yaşamasını planladığı romantik ilişki de bu aşamada kardeş ilişkisine çevrilmiştir.

Star Trek: The Motion Picture’da bir temiz retconlanarak Maymunlar Cehennemi kaçkınına çevrilen klingonlar

Star Trek’teki retcon ise, serinin ilk uzun metrajlı sinema filmi olan ve vaktiyle benim hakkında bir tanıtım yazdığım Star Trek: The Motion Picture‘da yapılmıştır. Klingonlar, ilk seyirci karşısına çıktıkları Star Trek: The Original Series’te tamamen insan görünümünde oldukları halde hem fiziksel özellikleri, hem kültürleri, hem de kullandıkları dil değiştirilmiş ve sanki hep öyleymiş gibi anlatılmaya devam edilmiştir. Yapılan bu retcon üstüne 25 yıl geçtikten sonra bir Star Trek: Enterprise bölümünde Klingonların neden eskiden insan gibi göründüğüne bir açıklama bile getirilmiştir.

Marvel’in alabildiğine değiştirdiği, DC’nin ise tamamen sıfırladığı çizgi roman evrenleri

Şüphesiz insanlık tarihinin en radikal retconları, çizgi roman şirketleri tarafından yapılmıştır. Öyle ki; bazen yaptıkları retconlar hikaye evrenlerini sıfırlamaya kadar götürmüştür. Bunun temelde iki sebebi vardır:  Günümüz toplumsal yaşamına ayak uydurmak ve yeni okuyucuları daha kolay yakalamak.

Marvel, süper kahraman türü çizgi romanların yükselişe geçtiği 60’lı yılların Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ırkçı ve ayrımcı statükoyu taşıyan karakterlerini, şimdilerde aynı isimlerle ancak farklı ırk, cinsiyet hatta cinsel yönelimi olan karakterlerle değiştirilmeye başlamıştır. Bu gibi konularda daha temkinli yaklaşımlarıyla bilinen DC Comics ise, karakterleri aşağı yukarı aynı bırakarak serilere genç okuyucular daha kolay giriş yapabilsin diye tüm evreni sıfırlamaya karar vermiştir.

Ek: Retcon-geçirmez Hikaye Yazılabilir mi?

Bu bölümü Seyda’nın aşağıda yaptığı bir yorum üstüne ekliyorum. Acaba bir hikaye gelecekte retconlanması durumunda belli olmayacak şekilde yazılabilir mi?

Bunun en güzel açıklamasını şöyle yapabilirim: Son dönem bir Bon Jovi konserine gidin ve Living on a Prayer adlı parçasını canlı dinleyin. John Bon Jovi’den o ses çıkmıyor artık! Ama adam bunu 30 sene sonra da sesi yetecek şekilde yazsaydı orijinal kaydedildiği halindeki kadar etkileyici bir şarkı olur muydu?

Keza hikayeler de böyle. Zamanla elbette yaşlanacak, hatta demode olacaklar. Ama 30 yıl sonrayı düşünerek hikaye örgüsünü stres altına sokmak yerine gelecekte eseri okuyacak ya da izleyeceklerin bunu dönemin kriterlerine göre değerlendireceklerine güvenmek daha mantıklı olacaktır.

Sonuç

Retconlar fanlar tarafından çok sevilmese de serilerin kült haline gelmesinde ve yeni nesillere aktarılmasında önemli rolleri olduğu aşikardır. Bu yüzden cılkı çıkarılmamış retconları çok dışlamamak gerekir.

Benim aklıma ilk gelen örnekleri yazdım. Siz de aklınıza gelen retconları alttaki yorum bölümüne yazmak ister misiniz?