Geek Terminoloji – Uncanny Valley Nedir?
Masaüstü Oyunları
Dungeons & Dragons
Dungeons & Dragons’daki Elan’lar Uncanny Valley skalasında yer almaktadır. Orijinal olarak insan olan Elan’lar, başka bir Elan’ın etkisiyle farklı bir forma dönüştürülmüştür. Ciltleri fazlasıyla mükemmel, saçları ise fazlasıyla kızıl olan Elan’lar, insana çok az benzer.
Warhammer 40K
Warhammer 40K evreninde yer alan Blank’ler bu konseptte yer alabilir. Ruhları olmadan doğan bu bireyler sıradan insanlar gibi görünüp davransa da, etrafındaki insanlar bilinçaltlarında bu kişilerin ruhsuz olduklarını bilir. Bu da onların içgüdüsel olarak Blank’lerden nefret etmesi ve korkmasına neden olur. Blank olmanız Warp’a karşı bağışık olmanızı sağlasa bile, öfkeli bir çete tarafından linç edildiğinizde size pek yardımcı olmayacaktır.
Eldar’lar yazara göre vadiye girebilir. Resmi çizimler ve hayran tasvirlerinde Tolkien’ın elflerine benzese de tüyler ürpertici bir görünüme sahip oldukları söylenebilir. Ancak onları esas rahatsız edici yapan kibirli tavırlarıdır. Kibirlerinin nedeni ise insandan hem zihihnsel hem de fiziksel açıdan çok ileride olmalarından kaynaklanmaktadır.
Deadlands
Whateleys ailesinin tüm üyeleri Uncanny Valley örneği olarak kabul edilebilir. Deadlands‘te Sihirli güçler kazanmak için şeytanla anlaşma yapan bu aile, etrafındaki herkesi korkuttuğu için Charisma cezası bile alabilmektedir.
Eclipse Phase
Uncanny Valley, Eclipse Phase oyununda ‘özelleştime puanları’ ile değiş tokuş edilebilen negatif bir özelliğin adıdır. Bu özelliğe göre karakterinizin bedeni (oyun jargonunda morph deniyor) insan şeklinde görünüyor ve insanlarla yapılan tüm etkileşimler -10 ceza puanı veriyor.
Video Oyunlar
Fallout 4
Fallout 4‘te enstitü’nün ürettiği 1. ve 2. Nesil Synth’ler (sentetik robotlar) tüyler ürpertici görünüşleriyle Commonwealth halkına korku salmaktadır. 3. Nesil Synth’ler insan formunda olsa da halkta paranoya yaratmayı başarır. Bu açıdan Synth’ler Uncanny Valley’in her tarafına yayılmış durumdadırlar.
Oyunda ayrıca yıpranmış bir prototip ve potansiyel yoldaş olan Nick Valentine da, açıkça belli olan ve yer yer robot parçalarını gösteren sahte derisi Uncanny Valley’de kısmen yer alan bir karakterdir. Vadinin dibinde değildir çünkü halka güven verecek kadar insana benzeyen ancak yine de robot olduğu bilinen bir karakter olan Nick Valentine Diamond City’de hoşgörülmekte ve hatta özel dedektif olarak bile çalışabilmektedir.
Mass Effect
Mass Effect bu konseptten mümkün mertebe kaçınır. Oyundaki yüz modelleri mükemmel kalitededir ve çok gerçekçi görünür. Yalnız karakteri yaratırken yüzü özelleştirme bölümü biraz rahatsız edicidir. Yüz resmi animasyonludur ve değişiklik yapılırken hareket etmekte hatta nefes alıp vermektedir. Parametreler değişirken yüzün dönüşümü sinir bozucudur. Tabi yüzü oluştururken tuhaf görünümlü sonuçlar almak da mümkündür.
Bununla birlikte karakterin kafası konuştuğu sırada dönerken aniden durduğunda yüzdeki tüm detaylar mahvolabilir ve az önce nefes aldığı için rahatsız eden canlı kanlı karakter aynı saniyede bir robota dönüşür. Bu kesinlikle daha korkutucu bir sahne yaratır. Bu durum genellikle Garrus’un başına gelse de hemen hemen oyundaki bütün karakterlere en az bir kez olduğu görülebilir.
World of Warcraft
World of Warcraft’da Burning Crusade paketinden önceki High ve Blood Elf modelleri de Uncanney Valley’de yer alabilecek tasarımlardır. Erkeklerde ifadesiz yüzler, kadınlarda ise neredeyse rahatsız edecek derecede yana yatmış gözler bu durumun nedenini açıklayabilir. Merak edenler karakterlere bu bağlantıdan göz atabilir.
Scholomance’daki gece elfleri Burning Crusade paketinin çıkmasından hemen önce yeni modellerle değişti. Yalnız yeni elflerin animasyonları o kadar ham görünüyordu ki, sanki animasyonlar yarım kalmış hissiyatı veriyordu. Sonuç olarak ortada kazık gibi duran ve zemin üzerinde süzülerek ilerleyen elfler vardı. Elleri parlamasa büyü yaptıkları bile belli olmayan elfler rahatsız edici bir hissiyat yaratıyordu.
World of Warcraft oynayanlar Forsaken ırkı konusunda ise ikiye bölünmüş durumda. Bazıları kadınların şirin canavarlara benzediğini düşünse de diğerleri kadın ve erkeklerin vadinin en alt kısmında olduğunu düşünüyor.
Son olarak oyundaki çocuk insanların yüzünün de inanılmaz derecede tüyler ürpertici olduğunu söyleyebilirim. Özellikle gözleri…
Resident Evil
Resident Evil’ın orijinal versiyonunda Chris ve Jill’in laboratuar bilgisayarına giriş bilgilerini yazarkenki animasyonları oldukça ilkeldi. İkisi de tuşlara basarken parmaklarını hareket ettirmiyor ve sağdaki tuşlara basmak için ise ellerinin tamamını hareket ettiriyordu. Özellikle Chris’in ellerini rastgele bir şekilde klavyeye vuruyor gibi görünüyordu. Jill’in animasyonları da daha iyi olmasa da, en azından tuşlara normal bir insan gibi basıyordu. Yine de iki karakter de ara ara vadiye giriyordu.
Resident Evil 2 de ilkinden daha iyi değildi. Aradaki sahnelerin bilgisayar grafiklerinden yararlanılarak oluşturulduğu ilk seri olmasına rağmen Leon ve Claire’in hareketleri yine fazla katıydı. Buna ek olarak karakterlerin cam gibi ölü gözleri de huzursuz ediciydi.
Bu konsept Resident Evil: The Umbrella Chronicles’da bilinçli bir şekilde kullanılmıştır. Sergei Vladimir’in Ivan’ları insanlardan üstün olmaları için özel olarak tasarlanmıştır. Bu karakterlerle ilgili yanlış bir şey olduğu ilk bakışta anlaşılmaktadır.
Resident Evil 4’de Las Plagas tarafından kontrol edilen Ganado’lar da boş gözleri ile sürüklenirken korkutucu bir hissiyat uyandırır.
Resident Evil 7’de uygulanan aşırı gerçekçi teknoloji de aynı etkiye sahiptir. Burada özellikle Mia’dan bahsediyorum. Çoğunlukla iyi görünse de virüs tarafından enfekte olduğu anlarda görünüşü korkunçtur.
Çizgi Roman
New 52 Serisi
Joker’in yer aldığı hemen hemen tüm karelerde Uncanny Valley göz önünde bulundurulmuştur. New 52 serisinde yer alan Batman: Detective Comics Vol.2 #1’de Joker’in Dollmaker tarafından kesilip duvara asılan yüzü oldukça korkutucudur. Batman: Detective Comics Vol.2 #15’de Joker’in kendi yüzünü maske olarak taktığını da ekleyeyim. En az Joker kadar rahatsız edici olan kareler ise, Justice League üyelerinin onun gazından etkilendikten sonraki yüz ifadeleridir. Özellikle Batman: Endgame’de okuyanı korkutmasa da huzursuz eden kareler vardır. Batman dışındaki Justice League üyeleri gülmez ancak hareketlerinden bir sorun olduğu anlaşılır.
Spider Woman
1970’lerdeki çizgi romanlarında Spider Woman’ın arkı bu konsepte dayalıdır. Biyolojik olarak yarı örümcek yarı insan olan Spider Woman, insanların dünyasına girdiğinde hemen hemen herkes ondan korkar ve ona mesafeli davranır. Oldukça zor bir durumda kalan Spider Woman hem iş hem de kalacak bir yer bulmakta zorlanır.
Spider-Man
Spider Woman kadar olmasa da Spider Man de Uncanny Valley’ye atıfta bulunur. Kostümü kırmızı ve mavi gibi canlı renklerden oluşmasına rağmen yuvarlak ve iki koca beyaz gözü haricindeki boş yüzü tüyler ürperticidir. Sanki kostümün bu hali yeterince rahatsız edici değilmiş gibi Symbiote’a dönüştüğünde giydiği siyah beyaz kostümle çıtayı biraz daha yükselttiler.
Fall of Cthulhu
Fall of Cthulhu çizgi roman okurlarına, tüm insanlığın sırlarını tutan, yeşil dev kafasında küçücük bir burnu ve kocaman kırmızı dudakları olan Harlot isimli bir karakter tanıttı. Bu karakter Uncanny Valley’nin dikkate alındığı güzel bir örnektir.
Uncanny Valley’ye atıfta bulunan pek çok sayıda örnek mevcuttur. Eminim ki, siz de yazıyı okuduktan sonra karşılaştığınız tasarımlarda bu konseptin izlerini arayacaksınız. Aklınıza gelen ve sizi tedirgin ettiğini düşündüğünüz örnekleri yorum kısmında bizimle paylaşabilirsiniz.
Beni ziyadesiyle huzursuz eden bir Uncanny Valley örneğiyle yazıma son veriyorum. Bir sonraki terminoloji yazısında görüşmek üzere…