Üç Görev ve Sınanma

Masalın kurgusu son derece klasiktir; Ofelia Yeraltı Krallığı’na dönmek için dolunaydan önce üç görevi tamamlamak zorundadır. Faun’un anlattığına göre Ofelia Ay’dan doğmuştur. Banyoda, omzunda Prenses Moanna olduğunu ispatlayan doğum lekesini görecektir. Aynı zamanda, hizmetçiler arasındaki konuşma sahnelerinin çoğunlukla su boşaltırken geçmesi, banyo hazırlanması, Ofelia’nın Kader Kitabı’nı ilk kez banyoda açması da yine erken İslamiyet etkisinde kalmış İspanya kültüründeki aşırı temizlik, saflık ögelerine ve hamamların hem eğlence, hem de dedikodunun merkezi olmasına paraleldir.

İlk görevde, küçük kızın Hayat Ağacı’na musallat olmuş bir kara kurbağasını kandırarak alt etmesi gerekir. (The Toad) Bu Hayat Ağacı ya da su kaynağı gibi yaşamı temsil eden bir nesnenin altına dadanmış şişman kurbağa figürü, Türk masallarından kuzey efsanelerine kadar hemen her kültürde rastladığımız bir şeydir. Musa’nın çıkış hikayesinin dayandırıldığı Asurbanipal’in efsanesinden çıkan masallarda da aynı şeyi görürüz; genç adam yolculukları sırasında bir şehrin ortasında artık akmayan çeşmenin altına sıkışmış şişman kara kurbağasını çıkarır. Kara kurbağası, özellikle Çin’de önemli bir zenginlik sembolüdür. Avrupa ülkelerinde de öyledir.

Şişman bir kurbağa ise, fakir köylülerin üzerine çöreklenerek hayatlarını emen burjuvaziyi sembolize eder. Ama korkutucu bir figür değildir, karikatürize görünümü insanı gülümsetir. Şimdi hassasiyet çağında olduğumuz için yapanı linç edebilirler, ama aşırı açgözlülüğü yüzünden şişmanlayan ve bu yüzden komik duruma düşen insanlar, yakın geçmişte en sık başvurulan komedi ögesidir. Mizah acıyı sığ yüreklerden saklar, ama bakmayı bilenler için daha keskinleştirir. Kurbağaya bakarken gözümüz onun kurbanlarını görmez; çaldığı hayat enerjisi Ofelia’nın girdiği incir ağacının formuna gizlenmiştir. Dikkatli bakarsak, ağacın hastalıklı, solmuş ve yıpranmış bir kadın rahmine, girişinin ise vajinaya benzediğini görürüz. Ofelia’nın amacının Yeraltı Krallığı’nın prensesi olarak yeniden doğmak olduğunu düşünürsek, bu iyice anlamlı hale gelir.

Ofelia’nın üç büyülü taşı kurbağanın midesine atarak altın anahtarı alması gerekmektedir. Altın, asla paslanmadığı için masallarda saflık nesnesi olarak kullanılır. Küçük kızın güzel elbisesini çıkararak fanilasıyla içeri girmesi de sadece hijyen amaçlı değildir tabii, hiç gerek olmadığı halde emekleyerek ilerlemesi de öyle. Elbise, Ofelia’nın geride bıraktığı dünyevi kişiliğidir. Bunu, kendisini kurbağaya “Prenses Moanna” olarak tanıtmasından anlarız.

Bir ağacın ya da mağaranın içi zaten pek çok masalda kadın rahmi anlamına gelir, yani öze dönüş. Kurbağa, güçlü ağacın içini hasta etmektedir. Burada annesinin hayatının yavaş yavaş emilmesine de atıf vardır, ama doğacak bebeği değil, yine burjuvazi olarak görülebilecek, ülkenin sefil durumuna göre çok daha rahat bir hayat yaşayan Yüzbaşı’nın yüzünden. Ofelia’nın kurtarmaya çalıştığı incir ağacı, Vidal’ın ataerkil saplantıları yüzünden hayatı yavaşça emilen annesi Carmen’dir. Filmin başlarında Doktor Ferrerio’nun da söylediği üzere, Carmen’in hamileliğinin bu aşamasında o yolculuğu hiç yapmaması gerekiyordu. Ancak Yüzbaşı oğlunun yanında doğmasını istediği için yapmak zorunda kaldı.

Ofelia kurbağayı tombul böceklerle kandırarak taşı yutturur ve anahtarı alır. Dışarı çıktığında saflığı temsil eden güçlü bir yağmur başlar. Ancak kirlenmesin diye dışarı astığı güzel elbisesi rüzgarda yere düşmüş ve çamura bulanmıştır, bu büyük bir talihsizliktir çünkü o gece Yüzbaşı ziyafet vermektedir ve elbisenin Ofelia’ya dikilmesinin amacı budur. Maddi varsıllığı temsil eden kurbağayı öldürdüğünde, Ofelia gerçek dünyada kendisine ait olan zenginlik sembolünü, yani elbiseyi yok etmiştir. Aynı zamanda yemeğe de yetişemez; çünkü insan kendisini hikayelere kaptırdığında gerçek hayatla uyumu neredeyse sıfıra iner. Ancak annesinin memnuniyetsizliğine rağmen yine banyoda gördüğümüz Ofelia mutludur; çünkü kendini başarma yolunda bir adım atmıştır. Gerçekler hiç umurunda değildir.

İkinci görev, ilki kadar yalın görünmesine rağmen çok daha güçlü ve korkutucu semboller barındırıyor. Ofelia bu kez Pale Man denen bir canavara karşı. Kahramanımızın yapması gereken şey, bu yaratığın inindeki altın hançeri bulmak.  Arayış sırasında yaratığın asla uyanmaması lazım. Üstelik girdiği yerde ASLA bir şey yememesi ve içmemesi gerek. Elinde kurbağanın karnından çıkan anahtar, Pan’ın verdiği tebeşir ve kendisine yol gösterecek üç küçük periden başka hiçbir şey yok. Tebeşirle bir kapı çizerek ve içeri girmesi gerekiyor. Bu kez zamanı kısıtlı. Küçük kum saatindeki kumlar dolana kadar süresi var, yoksa açılan kapı kapanacak. Vidal’in saatinden sonra gördüğümüz en belirgin zaman sembolü bu. Anlayacağınız bu kez işi daha zor, üstelik çok hızlı dolmaya başlıyor. Şu küçücük paragrafta sembol kullanımı öyle yoğun ki, korkarım açıklaması üç misli olacak.