Sonraki birkaç yıl Mecha türü Gundam’ın bu popülaritesi ile serpilip gelişti ve yeni bir yol aldı. Artık konsept 4-5 kişinin robotlarını birleştirip haftanın uzaylı canavarını tepeledikleri klişelerden çok ötede, politik ve sosyal alt okumalara açık bir yön kazanmıştı. Anime sektörü oluşan bu deprem etkisine uyum sağlayabilmek için geniş karakter kadrolu, uzun vadede gelişen ve iyi-kötü ayrımının muallakta olduğu bu trendi kendi eklemeleriyle geliştirmek yoluna gitti. Anime’lerin ortaokul çocuklarına hitap eden eğlencelikler olarak görüldüğü zamanlar artık geride kalmıştı.

Tomino‘nun bu zaman zarfında yarattığı Densetsu Kyojin Ideon, Seisenshi Dunbine, bir ölçüde L Gaim gibi seriler onun Gundam dışında da bir şeyler yapabileceğini gösterme çabasının ürünleriydi ama aynı zamanda Tomino’nun trajediler silsilesi oluşturmaya dek varan anlatımı da yine bu dönemde ortaya çıkar. Denilebilir ki Tomino 1977-1985 öncesi dönemde genel olarak başrol karakterlerinin bile trajedilerden muaf kalmadığı sertlikte bir anlatım benimsemiştir. Bu dönemde kendisine şakayla karışık “minagoroshi” (Soykırımcı) lakabı takılmıştır.

Gerek hayranların istikrarlı şekilde süren ilgisi gerekse Bandai’nin devam serisi için Tomino‘yu çok daha sağlam bir bütçe ile finanse etmesiyle 1985’de Z Gundam doğar. Z Gundam ilk serinin mirasını devam ettirmesinin yanısıra olayları çok daha fazla karaktere ve organizasyona yayan bir genişletilmiş evren kurgusu haline getirdi. Dahası gerek çok daha politik bir çatışma üzerine kurulması gerekse kaotik, karanlık ve ilk seriden çok daha acımasız bir atmosfere sahip olması üzerine Gundam’ın yetişkinlere bakan yüzünü güçlendirdi. (Öte yandan içerdiği Anti Amerikan alt okumalar nedeniyle Z Gundam yaklaşık 20 sene ABD’de resmi olarak gösterilemedi) Bu göreceli olarak büyük başarı, ertesi yıl Z Gundam’ın devam serisi ZZ Gundam’ı getirdi. Tomino Z Gundam’ı yaparken savaşın acımasızlığını anlatırken, insanları ürkütecek düzeyde ileri gittiğini itiraf ediyor, insanların kendisinden sonra Gundam’ın kasvetli animeler silsilesi olarak hatırlanmasını istemiyordu. Bu nedenle ZZ Gundam diğer serilere göre komedi ögelerine ve “comic relief” karakterlere daha odaklı olarak başladı. Öte yandan Z Gundam’dan sonra bu atmosfer değişikliğini yadırgayanların çokluğu serinin son 3/1’lik kısmında önceki serinin anlatımına yakın bir noktaya geri döndürdü.

1988’de Tomino Gundam efsanesinin “son” halkası olarak Char’s Counter Attack filmini duyurdu. Kendi romanından uyarladığı bu film, farklı yönde eleştiriler almakla birlikte hikayenin epik finali rolünü yerine getirdiği konusunda izleyiciler hem fikirdi. Tomino bundan sonra daha özgür çalışacağı bir proje isterken Gundam’ı başka yönetmenlerin yapmasına izin verdi, bu sayede çeşitli yönetmenler ve senaristler Gundam’a kendi bakış açılarını yansıtarak bu kurguyu ileriye ya da devamlılık anlamında geriye doğru çift yönde geliştirmeye başladılar. (1989’daki Gundam 0080: War in the Pocket ve 1991’deki Gundam 0083: Stardust Memory bu konuda fikir verebilir)

Tomino o sıralar yeni biten Afganistan – Sovyet savaşından etkilenmişti ve orantısız büyüklükteki düşmana karşı yokluklar içerisindeki mücadele temasını benimsedi. Öte yandan Sunrise, artık Tomino‘nun doğrudan şekilde yetkiyi firmaya devretmesinden dolayı seriyi dışarıya pazarlanabilecek şekilde, hafif paralel evrenler olarak çekmeye hazırlanmaktaydı. Bundan dolayı Tomino‘nun CCA’dan bir nesil sonrasını yeni bir karakter kadrosu ve yeni bir hikaye ile anlatmaya hazırlandığı 54 bölümlük Gundam F91 serisini iptal ettiler. Tomino‘nun cevabı TV fragmanları için stüdyoda önceden kotarılmış olan yaklaşık 2 saatlik görüntüyü bir film şekline getirerek vizyona sürmek üzere duyurusunu yapmak oldu. Gundam F91 bu sebepten dolayı hızla karışan bir kurguya sahipti ve bu nedenle eleştirilerin odağı oldu. Dahası Yugoslavya iç savaşının başlaması ve Bosna’nın dünyaca seyirci kalınan işgali Tomino‘da izler bırakmıştı. Sunrise’in kendi notlarından hareketle bir alternatif evren serisi yapmaması için çok daha kısılmış bir bütçeye razı oldu. Dahası senaryonun geriye dönük bağlantılarının kurulmasını sağlayacak denli uzun bir prodüksiyon hazırlanamamıştı. Sonuçta V Gundam adlı bu seri de Gundam’ın yanlış anlaşılmaya açık serileri arasında yerini aldı.

1990’larda ve 2000’lerde Tomino‘nun yer yer fantaziye kayan bir anlatıma kaydığı ve artık eskisi kadar dramatik işlenişler hedeflemediği görülür. Serilerini de artık popülarite yada ilk bölümlerden başlayan bir akıcılık verme kaygısıyla üretmemektedir. Orta dünya benzeri bir deneme olan Dunbine’in bir parçası olan Garzey Wing, post apokaliptik bir dünyada geçen Brain Powered ve Gundam’ın zaman akışının son ucu olarak düşündüğü (ve dizaynlarını Blade Runner veya TRON’dan hatırlanabilecek Syd Mead’e emanet edilmiş) Turn A Gundam, iklimsel yıkımdan sonra geçen Overman King Gainer ve hatta Dunbine dünyasındaki olayları bizimkine taşıyan Wings of Rean’ın ortak özellikleri hikayenin sinopsiste anlatılan tasvirleri gayet uzun süre sonra tanımlayabilmesi ve artık karakter kadrosunun etkileşiminin izleyicinin göstereceği çabaya bırakılmasıdır.

Tomino geçen süreçte her ne kadar Sunrise ile olan bağlarını tümden kopartmasa da finansör baskılarından tümüyle izole şekilde çalışabilmek için kendi yapım firmasını kurmuştur. Açıkladığı projeler içerisinde Pacific Rim ve Avengers gibi projeleri de yürütmüş olan Legacy ile henüz niteliği açıklanmamış ortak bir proje de yer almaktadır. Şu sıralar ise Turn A Gundam’a benzer şekilde Universal Century’nin uzak geleceğindeki bir hikaye olan Gundam: G no Reconguista’nın uzun metrajlı bölümleri üzerinde çalışmaktadır.

Tomino eserlerinde ortak tema olarak insanlığın kendisinden farklı bir şekilde gördüklerine ilişkin önyargı ve nefretini, nefret döngüsü kavramını, çocukların bu döngü içerisinde büyüyerek kendilerine yabancı bir dünyaya çekildiklerini anlatmakta, tükenen kaynaklara, kontrolsüz militarizm ve nüfus artışının insanlığı sürükleyeceği kaçınılmaz geleceğe yönelik öngörülerde bulunmaktadır. Tomino serileri atmosferi zaman içerisinde her kadar değişikliğe uğramış da olsa özünde aslında hiç kimsenin olmak istediği yerde olmadığı, herkesin acı çekebildiği, çaresizliğe ve hayal kırıklığa uğramış şekilde ölebildiği, ana karakter de dahi olsa bunlardan dokunulmaz olmadığı yönünde bir dizi birbirini tamamlayan kurgu sunar. Tomino yaptığı serileri yetişkinlerden kadar çocuklar için yaptığını da gizlemez, benzer şekilde çoğu serinin finansör baskıları ile son halini aldığını ve Gundam’ı Yapan Adam şeklinde tanınmak istemediğini fakat kaçınılmaz şekilde bundan kaçamadığını birçok şekilde dile getirmiştir.