Dikkat: Bu yazı dizisi, kitap özetlerini, dolayısıyla hikayeler hakkında bol miktarda spoiler içermektedir.

İsaac Asimov’un büyük kronolojisi ve bunu oluşturan kitapların özetlerinin son kısmıyla devam ediyoruz. Bu bölümde, Vakıf serilerinin 4. kitabından 7. kitabına ve tüm kronolojinin sonuna göz atacağız.

3d – Vakıf ve İmparatorluk (Foundation and Empire)

Bu kitapta iki farklı hikaye vardır ancak birbirlerine oldukça yakın zaman dilimini anlatır. Birincisinde artık İmparatorluğun, Vakıf için tehlike olmaktan çıkması, ikincisinde ise Seldon planı ve psikotarihin kesintiye uğraması anlatılır. Nihai olarak ikisi de Vakıf tarihindeki en büyük tehlikelerdir.

General 
İmparatorluğun son yüzyıllarda yetiştirdiği en büyük askeri deha olan, genç General Bel Riose, Galaksinin bir diğer köşesinde olmasına rağmen Vakıf tehlikesini anlar ve harekete geçmek ister. Zaten askerliği seven biri olarak saraylarda pineklemek yerine İmparatorluğun şanı için savaşacak düşmanlar aramaktadır.

Önce Vakıf’ın var olup olmadığı araştırır (o dönemde Galaksinin kendi içindeki iletişimi azalmış, Vakıf ve gelişmiş teknolojileri masallardaki sihirbazlar olarak görülmektedir), sonrasında ise İmparatorluğa ait devasa kruvazörlerle harekete geçer ve pek az direnişle karşılaşarak, Vakıf’ın ele geçirdiği dış bölgeleri tekrar İmparatorluk topraklarına kadar. Normalde Vakıf’ın askeri gücüyle yenilmesi çok zor görünmektedir. Ancak General Bel Riose, Seldon planı ve psikotarihin duvarına toslar. Zira Seldon planı, Vakıf’un yıkılmayacağını söylemektedir ve tüm Vakıf vatandaşları buna inanmaktadırlar. Bu garip durum da bir şekilde Trantor’da yani İmparatorluğun merkezinde, Bel Riose’nin Vakıf topraklarını isyan edip kendi krallığını kurmak için ele geçirdiği endişesini doğurur. Böylelikle başarılı General’in, çok başarılı olması bir anlamda sonunu getirir ve görevden alınır. Artık görünürde Vakıf’ın düşmanı kalmamıştır.

Katır
İsminin enteresanlığı sizi şaşırtmasın. Katır (Mule) ismiyle bilinen karakter, Seldon planında yeri olmayan, bir mutasyon sonucunda çok büyük zihinsel güçlere sahip bir adamdır. Bu güçler sayesinde, psikotarihin denklemlerini allak bullak ederek çok büyük zaferler kazanır ve Vakıf’a ait toprakların neredeyse tamamını ele geçirir.

İlk kez Vakıf, psikotarihin mutlak olmadığını ve ufak bir genetik bozukluk yüzünden planın yanılabileceğini fark eder. Yüzyıllardır geliştirdikleri kendine güven, tuzla buz olur. Bu sırada genç bir çift ve bir bilim adamı da masal gibi bahsini duydukları 2. Vakıf’ı aramaktadırlar. 2. Vakıf’ın yeri için tarihi metinler “Terminus Galaksinin ucundaydı, 2. Vakıf da diğer ucunda” demektedir. Ancak bu sözlerde metaforlar gizlidir zira arayıp durdukları 2. Vakıf, artık eriyip bitmiş ve azıcık bir tarım toplumuna ev sahipliği yapmakta olan, bir zamanlar İmparatorluğun incisi olan Trantor’dadır. Buna rağmen Katır, 2. Vakıf’un yerini öğrenemez ancak müthiş güçleri ile Vakıf’ın büyük teknolojik gücünü artık eline geçirmiştir.

3e – İkinci Vakıf (Second Foundation)

Bu kitap da iki kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda, nihayet İkinci Vakıf’ı görmeye başlarız. Zihin güçleri olan 2. Vakıf’ın liderleri (ki aynı zamanda aşırı gelişmiş matematikçilerdir) Katır’ı biliyorlar ancak doğrudan karşısına çıkmaktan çekinmektedirler. Zira Katır’ın gücü tek başına çok fazladır ve Vakıf’ın bütün teknojisine sahiptir. 2. Vakıfçılar ise kalabalıklardır ancak teknolojileri, o çağlarda tarım toplumuna geri dönmüş olan Trantor ile sınırlıdır. Sanılanın aksine yönettikleri gezegenler, krallıklar yoktur. Gelişmemiş gezegendek, bir avuç matematikçi ve telepattan oluşmaktadırlar. Esas amaçları tarih boyunca Vakıf’ı korumak, kolllamak olmuştur.

Kitabın ilk kısmının sonunda, 2. Vakıfçılarla Katır karşı karşıya gelir ve Katır yenilir. 2. Vakıf’ın sözcüsü Katır’a karşı mutlak bir şekilde zafer kazanır. Artık psikotarih, Seldon planı ve herşey yoluna girebilecektir.

İkinci kısımda, 60 yıl geçmiş ve Katır doğal sebepler nedeniyle ölmüştür. Mutant olduğu için kısırdır ve herhangi bir varisi de olmamıştır. Fakat Vakıf, 2. Vakıf’ın zihinsel güçlerini öğrenmiş ve teknolojilerini kullanarak bu tür güçleri baskılamanın yollarını aramaya başlamışlardır. Ve görünürde bu yolu bulup 2. Vakıf’ı yenerler de ancak iş göründüğü gibi değildir. 2. Vakıf bilerek bazı adamlarını feda etmiş ve yenildikleri algısını yaratmıştır.