1d – Şafağın Robotları (The Robots of Dawn)

Uzaycı Dünyaları aşırı bir şekilde ilerlemiştir ancak refah seviyeleri o kadar artmıştır ki, bazı problemleri çözmek için Baley gibi açık fikirli ve farklı bir kültürden gelen kahramanlara ihtiyaçları olmaktadırlar. Artık yaşlanmış olan Baley, bu kez de bir diğer cinayeti araştırmak için, en yeni ve ellinci sıradaki uzaycı gezegeni olan Solaria’ya çağrılır. Bu sıralarda Baley’in yetişkin çocukları vardır ve Dünya’da bir şeyleri değiştirmeye çalışmaktadırlar. Baley ve oğlu Bentley, Dünyanın da başka gezegenlere açılmasını isteyen öncülerdir. Sonradan başka gezegene yerleşecek olan Dünyalıların, en büyük öncüleri de Bentley olacaktır.

Baley Solaria’ya gittiğinde öldürülmüş olan kişinin bir insan değil de, Daneel ile aynı modele ve görünüme sahip olan, Gladia’nın da sevgilisi olan robot Jander olduğunu öğrenir. Ancak bu robot cinayeti, tüm uzaycı Dünyalarını ilgilendiren bazı sırlar taşımaktadır.

Baley ve Daneel son kez bir araya gelip, olayları araştırırlar. Bu sırada gelişmiş teknolojileri nedeniyle, halen genç olan Gladia (bu olaydan bir kaç yüzyıl sonra hala genç olacaktır) ile Baley’de son kez bir araya gelirler.

Bu kitapta, Daneel’in yakın arkadaşı olan bir diğer önemli robot karakter olan Giskard ile tanışırız. Giskard’da tamamen bir tesadüf sonucu, insanların zihnini okuyabilmekte ve gerektiğinde zihinleri üzerinde bazı değişiklikler yapabilmektedir. Fakat Üç Robot Yasası Giskard’ın hareketlerini oldukça kısıtlamaktadır.

Kitabın sonlarında Giskard, yeteneklerini öğrenen insanların zihinini tek tek siler, bir tek Baley’in bu bilgiyi korumasına izin verir.

1e – Kurtarıcı (Robots and Empire)

Dünyanın büyük kahramanı Elijah Baley öleli, neredeyse iki yüzyıl olmuştur. Ancak o ve oğlunun çalışmaları sonucunu vermiş, Dünyalılar uzaya yayılmaya başlamışlardır. Uzaycılardan daha kısa ömürlü oldukları için, çok daha pervasızca hareket etmektedirler ve kısa sürede uzaycılardan daha fazla gezegene yerleşmişlerdir. Fakat teknolojik ve toplumsal açıdan, uzaycılardan çok daha geride kalmaya devam etmektedirler.

Bu noktada Uzaycı liderleri, Dünyalıların yayılmasını engellemek için çalışmaya başlarlar. Aksi halde galaksiyi Dünyalılara kaybedeceklerdir. Burada da gelişmiş bir teknolojik cihaz sayesinde, Dünyanın radyoaktivitesinin uzaycı liderler tarafından arttırılmak istendiğini fark ederler. Böylece Dünyalı yerleşimcilerin kutsal saydığı Dünya yaşanmaz hale gelecektir.

Kitabın sonlarında Giskard ve Daneel üç robot yasasının dışına çıkarlar ve sıfırıncı (zeroth law of robotics) yasayı kabul ederler;

*Bir robot insanlığa zarar veremez veya hareketsiz kalarak insanlığın zarar  görmesine neden olamaz!

Giskard bu yasayı kabul ettiği için ve tüm insanlığa çok büyük zararlar verecek kişilerin zihinlerine müdahale eder ve o kişilere kalıcı olarak zihinsel hasar verir. Ancak Daneel kadar gelişmiş bir model olmadığı için, bu olay nedeniyle kendi zihni de kısır döngüye girer. Son anlarında, kendisine telepatik özellikler veren devreleri Daneel’e aktarır.

Artık Baley ve Giskard’da ölmüş olduğu için, insanlığı koruma görevi ve telepatik yetenekler, tek başına Daneel’in sırtına yüklenmiş olur. Bu da uzun vadede Vakıf serilerinin temelini oluşturacaktır.

Fakat Daneel ve Giskard, Dünyanın radyoaktivitesini arttıracak cihazı durdurmazlar. Zira Dünya gezegeninin, Dünyalı insanlarca kutsal kabul edilmesi nedeniyle, gelişmeleri karşısında bir pranga olduğunu fark etmişlerdir. İnsanlara zarar vermeden, bir kaç on yıl içinde radyoaktivite gittikçe yükselecek ve gezegeni terk edecek zaman bulabileceklerdir. Böylece Dünyalı insanların gelişip, Galaksiye yayılmaları önünde bir engel kalmayacaktır.

Uzaycı dünyaları ise aşırı gelişmiş teknolojileri ve refah seviyeleri ile kendilerine ait elli gezegende, ütopyalarını yaşamaya devam edeceklerdir.

Böylelikle Robot Serisinin sonunda, Dünyalı yerleşimciler Galaktik İmpratorluğun ilk adımlarını atmaya başlarlar.