Yüzüklerin Efendisi; kitaplarından filmlerine kadar bir fenomen olan fantastik seri. Neredeyse herkesin bildiği bir serinin tanıtımını yapmak saçma olacağı için bu sefer olaya farklı bir bakış açısından yaklaşarak, Tolkien ellerinden çıkan ve yarım asırdan uzun süredir popülerliğini koruyan eserin, felsefe ile olan yakın markajını ele alacağız. Aslında biz ele almıyoruz, ele alınmışı hakkında bir kaç kelimeyi satırlarla buluşturacağız…

Tolkien’in başyapıtı sayılacak olan eserinin içinde barındırdığı olaylar, kişiler, yerler ve en önemlisi; Yüzükler ile ilgili olarak bir çok felsefecinin yorum ve varsayımlarına yer verilmiş kitapta. Gregory Bassham, Eric Bronson ve William Irwin kitabı yayına hazırlayan kişiler. Kitabın kaleme alınma fikri; Yüzüklerin Efendisi filmlerinin gösterime girmesinden sonra ortaya çıkıyor.

Bir gazetede yer alan; “Aptallar İçin Yüzüklerin Efendisi” başlığı atılması aslında fitili ateşleyen şey. Her biri felsefe alanında uzman, sözü geçen kimseler olan bu üç kişinin bir araya getirdiği “Kitap Kardeşliği” beş ana başlık ve alt başlıklarla, hobbitlerin ve elflerin büyülü dünyasına felsefe adındaki pencerenin ardından bakarak, bize neler gördüklerini aktarıyorlar.

Bu başlıklar;

1. Yüzük
2. Hobbitler ve Elfler Arasında Mutluluk Arayışı
3. Orta Dünya’da İyi ve Kötü
4. Zaman ve Ölümlülük
5. Felsefi Sorular ve Masalsı Sonlar

İlk bölümün birinci alt başlığında; meşhur Tek Yüzük’ün gücü ve bu gücün getirdiği değişiklikler, kişilere etkileri ele alınarak başlıyor kitap. Yüzük’ün güçlerinin iyilik için kullanıp kullanamayacağı ya da bu gücün kişiler üzerinde, her zaman aynı etkide olup olmadığı gibi sorulara yazar Platon’dan bir öykü ile cevaplar bulmaya çalışıyor ve bu cevapların çıkış noktalarını okuyucuya aktarıyor kitap. Burada ulaşılacak olan gücün, mevcut ahlak ilkeleri ile olan çelişkisi ve kişinin ahlaksız bir hayat sürme pahasına güce teslim olmasının doğuracağı sonuçlar ele alınmış.

Bir diğer alt başlıkta ise; bu sefer içinde yaşadığımız çağın sahip olduğu nanoteknoloji, genetik ve robotlar gelişmeye devam ettikçe, sahip oldukları potansiyel tehdit unsurlarından bahsedilmiş. Yazarın görüşüne göre mevcut olan nanoteknolojinin gelişmesi ve bu gelişimin ülkeler bazından, şirketler seviyesine indiği takdirde ulaşım daha kolay olacağı için, üretimi ve kullanımının önüne geçmenin mümkün olmayacağına değinilmiş. Bununla beraber; bu teknoloji ve teknolojilerin geliştirilmekten vazgeçilmesinin de belli başlı faydaları sebebiyle, söz konusu olmayacağı kayda geçilmiş. Bu görüşüyle yazar, bu teknoloji türleri ile Tolkien’in kurguladığı evrenin önemli materyalleri olan güç yüzükleri’nin barındırdığı tehditlerin bir karşılaştırmasını yapmakta.

Yüzüğün fetişist bir obje, kişilerin gözünde bu amaçla yüceltildiğinin konu edildiği bir diğer alt başlıkta da bu durumun oluşmasının nedeninin, Tolkien’in evrenindeki cinsel eylem eksiği olduğu savunuluyor. Buna göre Tek Yüzük, fetişist bir arzu ile “Kıymetlimiss” olarak tanımlanmakta.

Kitapta daha bir çok alt başlıkta, yüzüklerin efendisi evreni ve felsefe çatısı altında bir çok eleştiri ve yorum bulunuyor. Kitabın oluşumunda rol almış olan felsefeciler, günümüzün düşünceleri ile yüzükler evrenin içerisinde barındırdığı olay ve kişilerin değerlendirmesini yapmaktalar. Yazılanlar, farklı bakış açıları ve düşünce modelleri ile Ota Dünya’nın yeniden yorumu niteliğinde.

Aldım, okudum, yazdım. Tolkien’in dünyasına, Frodo ve Yüzük Kardeşliği’nin hikayesine farklı bir açıdan bakmak isteyenlere tavsiye ederek yazıya son veriyorum.