Dünya tarihinde, içinde bulunduğumuz döneme kadar ve şu günleri de kapsayan zaman zarfında insanların en çok meşgul olduğu, yatırım yaptığı, kayıplar verdiği ve ısrarla devam ettiği şeye “savaş” denir. Milattan önce 6. yüzyılda kalem alınmış bir eser tüm bu savaşlara rehber olur niteliktedir. Gerçek zaferin savaşmadan kazanmakta yattığını savunan, bugün dahi birçok politikacı ve yöneticiye rehberlik eden Çinli filozof ve stratejist Sun Tzu tarafından yazılmış olan kitap; Savaş Sanatı.

“Savaşmadan kazanmak en iyidir.” (Anahtar Kitaplar Yayınevi, 2006)

Çin’in üç krallıktan oluştuğu dönemde, MÖ 544-496 yılları arasında Wu Devleti’nde yaşamış olan Sun Tzu’nun savaş felsefesinin amacı, gerçek zaferin savaşmadan kazanılacağı yönündedir. İnsanları savaş alanına sürüklemeden ya da katliam yapmadan kazanmayı hedefler. En az çabayla en çok verimin ortaya konmasını sağlayan bu ideal stratejinin temelleri Taocu geleneğe dayanmaktadır.

Thomas Cleary tarafından İngilizceye ve daha sonra diğer dillere çevirisi yapılmış olan kitap, toplamda 13 bölümden meydana gelmektedir. Sun Tzu (Sunzi) her bölümünde çok önemli tavsiye ve ipuçlarına yer vermiştir. Örneğin; casusluk adlı bölümde casus kullanımı, kullanmanın yararları, tehlikeleri, casus türleri gibi oldukça geniş bir çerçevede anlatılmış olması okuyucunun kitabı daha kolay anlamasına yardımcı olmaktadır. Savaş alanında yerleşim, savaş alanını doğru yorumlama gibi arazi şartlarının kendi lehine kullanımının yer aldığı kitapta düşmanın ses ve hareketlerini izleyerek stratejik üstünlük kurma konusunda da yardımcı tavsiyelere bolca yer verilmiştir.

Kitabın on üç bölümü şu şekildedir:

1. Stratejik Değerler
2. Savaşmak
3. Kuşatmayı Planlarken
4. Saflaşma
5. Kuvvet
6. Boşlık ve Doluluk
7. Silahlı Mücadele
8. Uyarlamalar
9. Orduları Yönetmek
10. Arazi
11. Dokuz Zemin
12. Yangın Çıkartma
13. Casusluk Kullanımı Üzerine

Kitap içerisindeki söz ve tavsiyelerden birkaç örnek gösterecek olursak;

“Yakınına saldırmak üzereyken, uzağa gidiyormuş gibi; uzağa saldırmak üzereyken yakına gidiyormuş gibi davran” (Stratejik Değerler)

“Donanımı yurdundan, erzağını düşmandan al ki hem silahın hem de tayının yeterli olsun” (Savaşmak)

“Komutanlar uluların yardımcılarıdır. Yardımları bütün olursa, ülke güçlü olur. Yardımları eksik olursa, ülke aciz düşer.” (Kuşatmayı Planlarken)

“Saldırıda başarılı olanların düşmanları; nereyi savunacaklarını, savunmada başarılı olanların düşmanları da; nereye saldıracaklarını bilmezler.” (Boşluk ve Doluluk)

Her bir bölüm içerisindeki tavsiye ve sözler döneminin ünlü filozof ve komutanları tarafından detaylı olarak yorumlanmıştır. Bu da Sun Tzu’nun eserinin dönemi içerisinde dahi ne kadar önemli bir yapıt olduğunun bir göstergesi gibidir. Yorumcular arasında yaşadığı dönemde Çin’in en tanınan askeri şahsiyetlerinden biri olarak tanınan Cao Cao’dur. Çok sayıda önemli görevlerde başarıya ulaşmıştır. 2008 yılında çekilmiş olan Üç Hanedan: Ejderin Dirilişi (Three Kingdom: Ressurection of The Dragon) adlı filmde Damian Lau tarafından beyaz perdede hayat verilen Cao Cao; filmde bin kişilik ordu ile on bin kişiye karşı uyguladığı baskın ders niteliğindedir. Fırtınayı baskın için kullanan Cao Cao hava şartlarının savaş alanındaki etkilerini ortaya koymaktadır.

“Savaşmadan kazanmak en iyisidir.”

Bu görüşü savunan Sun Tzu’nun kitabı, savaş sanatının her türlü alanında bir rehber kitap olarak kullanılmaktadır. Savaş sanatı’nın daha kolay anlaşılıp uygulanabilmesinde yardımcı olması için kadim Çin’in iki usta stratejisti Zhuge Liang ve Liu Ji tarafından kaleme alınmış olan; “Savaş Sanatı’nda Ustalaşmak” adlı eseri de tavsiye ederim.