Bu yazımda sizlere, ülkemizde de son yıllarda oldukça yaygınlaşan kutu oyunlarından bahsetmek istiyorum. Kutu oyunları uzun yıllardır hem yabancı ülkelerde hem de ülkemizde dikkat çeken bir sosyal aktivite türü. Zaten sürekli okuyucularımız biliyordur; fakat biraz daha açıklama katmakta sakınca görmüyorum. Son zamanlarda bu sosyal aktivite o kadar yaygınlaştı ki, oyun grupları kurulmaya başlandı ve neredeyse haftanın her günü, her ilde bir organizasyon bulabiliyorsunuz. Koleksiyonu daha geniş oyuncular sayesinde ise herkes bu oyunlara ulaşabilir hale geldi ve çok fazla oyun oynadı. Bu da herkesin en sevdiği oyunu söylediği, oynanan oyunların puanlanabilmesine yetecek kadar bilgi birikimi olan bir topluluğun oluşmasına ön ayak oldu.

Elbette herkesin kendi zevkine göre sevdiği, oynamaktan keyif aldığı bir oyun vardır. Ancak ben burada sizlere resmi olarak her sene verilen bir ödülden bahsedeceğim. Bu ödül her yıl, o yıl içerisinde çıkmış oyunlardan bir tanesine veriliyor ve o oyun “Yılın Oyunu” seçiliyor. Ödülün orijinal adı da “Spiel des Jahres”.

Spiel des Jahres için her yıl üç oyun aday gösteriliyor ve bunlardan bir tanesi yılın oyunu ödülünü alıyor. Bu ünvan hem oyunun kendisi hem de tasarımcısı için çok büyük bir öneme sahip, çünkü yılın oyunu seçilen bir oyunu tabii ki herkes almak ister ve tasarımcısının gelecek oyunları için çok sağlam bir referansı olur. Hem kutu oyununun dünya üzerindeki yayılışı, hem de tasarımcısının gelecekteki itibarı açısından değerli bir ünvan diyebiliriz.

Analiz Zamanı!

Bu yazımda asıl dikkat etmek istediğim konu şu:

• Son 5 yılın Spiel des Jahres adaylarına ve kazananlarına baktığımızda nasıl bir tablo görüyoruz?
• Ne tür oyunlar aday gösterilmiş, ne tür oyunlar kazanmış?
• Dünya üzerinde kutu oyunları ne yönde gelişiyor?
• Aday gösterilen ve kazanan oyunlarda dikkat çeken mekanikler neler?

Şimdi bunların üzerinden geçelim:

Genel Oyun Listesi Üzerine İnceleme

Yukarıda hazırladığım tabloya baktığımız zaman ilk dikkat çeken nokta oyunların zorluk dereceleri. Tüm kutu oyunları 5 puan üzerinden değerlendiriliyorlar. Bu da alıcıların daha sağlıklı kararlar verebilmeleri için bir araç daha sunuyor. Bunu dikkate aldığımız zaman görüyoruz ki, öğrenmesi nispeten daha basit ve zorluk dereceleri düşük oyunlar üst sıralarda yer alıyor. 2019 yılında bu zorluk derecesi en düşük seviyesine, 1.11’e kadar düşüyor. Bu tablo aslında kutu oyunu tercihlerinin daha kolay oyunlara kaydığı bilgisini bize veriyor.

Listedeki “en zor” oyun, 2.02 zorluk seviyesi ile Imhotep. Firavun Imhotep’in mimarlığı görevini üstlendiğiniz bu oyunda amacınız gemiler ile yurt dışından getirdiğiniz ithal taşlar ile Mısır şaheserleri kurmak, bunu yaparken de en optimize aksiyonları alarak en çok puanı kazanmaya çalışmak. Biz biraz daha kompleks oyunlar seven oyuncular olarak Imhotep’e sahibiz ve oldukça da sevdiğimiz bir oyun.

Aynı şekilde en kolay oyun ise 2019 Spiel des Jahres kazananı Just One. Kişilerin bir kelimeyi birbirleri ile kesişmeyen ipuçları kullanarak tahmin ettirmeye çalışması üzerine kutulu çok oyunculu bir parti oyunu. Bizim çok hoşumuza giden bir oyun olmasa da kelime temelli parti oyunu severleri için kesinlikle edinilmesi gereken bir oyun diyebilirim.

Son olarak listede “göze çarpan” oyun ise The Mind. Göze çarpmasının nedeni ise The Game adlı oyunu çıkaran ekibin tasarladığı bu oyunda, oyuncuların ellerinde tuttukları sayıları birbirleri ile HİÇBİR iletişim kurmadan tahmin etmeye çalışmaları üzerine bir mekanik bulunması. Akıl okumanız gerekiyor yani. Daha da spoiler vermemek için bu süper oyunun açıklamasını burada bitirmem daha doğru olacak bence.

Hangi Mekanikler Tercih Ediliyor?

Oyunlarda en çok kullanılan mekaniklere baktığımızda ise El Yönetimi mekaniğinin açık ara birinci sırada olduğunu görebiliyoruz. El Yönetimi, özet olarak genellikle kart bazlı çeşitli kaynakların oyuncu elinde tutulup en güzel şekilde yönetilmesi, diğer kaynaklara dönüştürülmesi ve puan kazandırılması temeline dayalı bir mekanik. Oyuncular arası etkileşimin de katılabileceği bir sistem olduğu için bu mekaniğin birinci sırada olması bizi şaşırtmadı.

El Yönetimini ise muhteşem üçlü takip ediyor.

1. Kooperatif Oyun: Oyuncuların ortak bir amaç ile oyuna karşı yarıştıkları mekanikleri kapsıyor. Yukarıda bahsettiğim The Mind buna bir örnek.
2. Modüler Oyun Alanı: Oyuncuların oynadıkları oyun board’larının her oyunda değiştiği, arttığı ya da eksildiği oyunları kapsıyor. Imhotep bu tip oyunlardan biri.
3. Kart Seçmek: Her oyuncuya başta dağıtılan X kartın kendi aralarında bir al- bir ver mantığı ile dönerek seçilmesi sistemine deniyor. Azul bu tip oyunlara bir örnek.

Biz de bu mekaniklere bayılıyor ve Spiel des Jahres jürisine hak veriyoruz.

Pekiii,

Gelelim asıl soruya, bu oyunlardan hangileri koleksiyonunuzda yer almayı hak ediyor?

Not: Bu tamamen şahsi fikrimdir ve kanun geçerliliği bulunmamaktadır.

1. Azul: 2018’de resmen bir çığ gibi her yere yayıldı ve çok ünlü bir oyun oldu.
2. Kingdomino: Kutu oyunu bilen bilmeyen herkes ile oynanabilecek tatlı bir karo yerleştirme ve kart seçme oyunu.
3. Codenames: Kelime oyunlarının Türk oyuncular arasındaki açık ara birincisi.

Böylelikle de yazımızın sonuna geldik. Her sene sonbaharda Spiel des Jahres ve çocuk oyunları için de verilen bir varyantı Kinderspiel des Jahres kazananlarını ve adaylarını mutlaka takip etmelisiniz diye düşünüyorum. Oyunu almasak bile bize çok şey öğretebiliyor.

Eğer bu incelemeyi beğendiyseniz bize geri dönüşleriniz doğrultusunda daha da kapsamlı yeni yazılar yazabiliriz. Bizlere bu makalenin altındaki yorum kısmından ya da Kahramangiller iletişim kanallarından ulaşabilirsiniz.

Bol oyunlu ve eğlenceli günler dilerim!

Not: Eşim Melisa’ya görseller ve içerikteki destekleri için teşekkür ederim.