Tasarımcı olma hevesi olanlar için sistem ve kurguyer arasındaki fark çok önemli. İkisi için kullanılacak tasarım yöntemleri çok farklı. Yarı yolda kalan projelerin ezici çoğunluğu bu ikisinin şu veya bu şekilde birbirine karıştığı ve tasarımın çelişkiye düştüğü aşamada çıkmaza giriyor. Yerel cemaatimizde bu tür mevzular pek açıktan tartışılamadığı için de herkes aynı yerde takılıp bırakıyor, bir birikim toplumsal ilerleme yok. Biraz bu farkın neden önemli olduğundan ve karıştırmanın getirdiği sıkıntılardan bahsetmeye ihtiyaç var.

Karışıklığın sebebine (hatta zorunluluğuna) önceki yazıda kısaca değindim. Sistem saf matematiktir. Ortalama insan biyolojisi gereği saf matematik ile düşünmeye müsait değildir. Doğal olarak müsait doğanlar da yıllarca eğitim aldıktan sonra bu konuda düşünürken kendi hatalarını görebilir hale gelirler. Sistemler hakkında sadece algoritma terminolojisi kullanarak konuşacak altyapıya sahip olmayan insanların kullandıkları dili günlük hayattan bildikleri isimler ve kavramlarla sulandırmaları gerekir. Dil ve düşüncenin karşılıklı ilişkisi gereği bu kelime seçimindeki yönelim düşünceye de yansır, sadece matematik işlemleri ve kümelerden oluşması gereken ideal sistem, bir anda kılıçlarla ejderhalarla alakalı bambaşka bir şey olur.

Bazıları bu gerçeği pek sevmese de RYOlar adı üstünde oyundur ve oyunların tam gerektiği kadar kapsayıcı ve kapsadığı alan içinde tutarlı kuralları olmalıdır. Hiçbir kural tutarlılığı olmayan oyunları oynayanların bile her D&D 3.5 eleştirileceği zaman “D&D KURALLARINDA TUTARSIZLIK VAR” diye atlamaları bu beklentinin sonucudur. Sistem tasarımı mantık ve cebir ile sürdürülmesi gereken bir süreçtir.

Sonra “Amaaan boşver” nidasıyla işi zara bağlıyoruz. O da güzel küçük paradokslarımızdandır.

Bu RYO tasarlayacak veya eleştirecek herkes ille de mühendislik veya fizik okusun, modelleme ve sistem teorisi dersi alsın demek değildir. Kitapçıdan aldığınız RYO sistemlerini yazan adamlar sistem tasarımcısı vasfını, uzun yıllar boyunca pek çok değişik sistem örneği görüp, karşılaştırmalı olarak neyin kötü neyin iyi olduğunu irdeleyerek edinmiştir. Pek çok farklı türde sistem ve kurguyer inceleyince hepsini ortak ve ayrışık yanlarını kafalarında bir düzene oturtarak neyin ne olduğunu tümden gelimci bir şekilde öğrenirler.

İnatla tekrarladığım gibi salt matematikden ibaret sistemlerle insanın muhatap olması çok aklı başında bir beklenti değildir. Yine inatla tekrarladığım gibi, insan beyni bilgiyi öykü biçiminde işler ve depolar. Hazır kurulu halde duran bir sistem öyküleştirilmesine izin veren araçları da yanında bulundurmadıkça genel kullanıma asla giremez. Zaten kurguyer dediğimiz şey RYO içinde tam olarak bu işe yarar.