Güzel bir Dungeons and Dragons oturumundan sonra arkadaşlarınızla oturup, ünlü karakterlerin alignment’larını tartıştığınız günü hatırlıyor musunuz? Örneğin Tyrion Lannister’ın alignment’ı nedir? Chaotic Good mu? Chaotic Neutral mı? Neutral Evil mı? Han Solo nasıl birisidir? Chaotic Good mu yoksa Chaotic Neutral mı? Two-Face Lawful Neutral mı yoksa Lawful Evil mı? Alternatif “Psikolojik” Yönelim mi?

Gerçek hayatta insanlara bir alignment verebileceğimizi düşünmüyorum ve bazen oyunların, gerek D&D gerek World of Darkness olsun, kişilerin davranışlarını bir kalıp içine sığdıracaksa bunu psikolojik değerlerden uzak şekillerde yapmasını tasvip etmiyorum. Classic World Of Darkness’da hiç değilse bir “Conscience” “Self-Control” ve “Courage” vardı, bunlar birazcık da olsa etkiliyordu fakat tecrübeli karakterlerde bunların hepsi yüksek oluyordu.

“Lawful Evil ama neden bir sor?”

Ben bu “alignment” sistemine psikolojik yaklaşmaktan yanayım. Freud abimizin yazıp çizdiği, Lacan abimizin genişlettiği Psikoanaliz’in izlerini bugün filmlerde, kitaplarda görüyoruz da neden oynadığımız, oynattığımız Rol Yapma Oyunlarında görmeyelim? Yazıda bahsedeceğim olguları sadece oyunlardaki karakterleri yazarken değil, başka karakterleri tartışırken de kullanabilirsiniz: bir nevi psikoanaliz 101 de diyebiliriz.

O zaman başlayalım: Öncelikle karakterimizin bir “Desire-Creature” mı? Yoksa “Drive-Creature” mı olduğuna karar vermemiz lazım. Desire Creature’lar, bunlara “İstek-Yaratığı” diye basit bir çeviri yapabiliriz, kendilerini yaşamlarını koruyarak, sahip oldukları bir “isteğin” peşinden koşarlar. Drive Creature’lar, “Dürtü-Yaratığı” olarak çevirirsek, sahip oldukları dürtüyü yerine getirmek için ellerinden geleni yaparlar, kendilerindense amaçları daha önemlidir ve böyle varlıkların ölüm korkusu yoktur. Buradaki en önemli fark, ölüm korkusu. Örneğin; Luke Skywalker bir Desire-Creature’ken, Terminatörler Drive-Creature’dır. Drive-Creature’lar yalnızca ama yalnızca amaçlarına odaklanırlar, başka bir yaşamları yoktur çünkü “istek” değişken bir etkenken, “amaç” tektir ve bittiği zaman Creature kendince yeni bir amaç edinmez, birinin ona bunu amacı vermesi gerekir. Buradaki “Creature”dan kastımız canavar, yaratık anlamında değil de tüm bilinçli varlıklardır tabii, bunu belirtmekte fayda var.

“Benim dürtüm belki Adalet?”

Karakterimizin nasıl bir creature olduğuna karar verdikten sonra şimdi sıra kişiliğinin baskın yöneticisine karar vermeye. Freud bunu üçe ayırmış vakti zamanında: Id (id diye okunuyo), Ego ve Super-Ego. Hemen bunları açıklayalım.

Id: Bir kişinin en temel, en saf ihtiyaçları ve istekleri. Bencildir ve isteğini en hızlı, en verimli şekilde gidermeye çalışır. İçgüdü gibidir, istekdiklerine sahip olmak için yapamayacağı bir şey yoktur.

Ego: Id’in hemen üstünde, kişinin ihtiyaç ve isteklerini dış etkenleri de göz önüne alarak, empati ve mantık çerçevesinde gerçekleştirmeye çalışır. Buradaki önemli nokta, Id’in isteklerini göz ardı etmez, onları gerçekleştirmek için çabalar.

Super-Ego: Hem Ego, hem de Id’in üstünde olan Super-Ego, insanın maruz kaldığı dış etkenlerle oluşur. İstekleri, ihtiyaçları ve yapılacak eylemleri “Doğru” ve “Yanlış” olarak ayırır. Vicdan dediğimiz olgudur kendisi. Fakat başkalarından gördüklerimizle oluştuğundan herkesin doğrusu, yanlışı da farklı olduğundan Super-Ego’ya göre doğru olan şeyler bazen başka bir kültür veya toplumda doğru olmayabilir. Önemli fark, Id’in isteklerine dur diyebilmesidir.

Okurken burada bir “Lawful, Neutral, Chaotic” esintisini almış olmanız gerek. Aslında bu sistem, psikolojik kişilik etkenlerinin basitleştirilmiş halidir. Sistemin göz ardı ettiği nokta ise, Lawful birinin Neutral ve Chaotic yanlarının kaybolduğunu varsaymasıdır ki; oysa her insan, her an bu üçünün kapıştığı bir savaş alanıdır.

Bunun dürtüsü öldürmek, belkisi yok.

Şimdi karakterimizi yazarken, bunları önem sırasına koyacağız. Ayrıca karakter bir Drive-Creature ise Id ve Drive’ını yanlarına not düşmek gerek. Örneğin:

Terminator: Drive-Creature (John Connor’ı öldürmek)
Id: 1 (Öldürmek)
Ego: 2
Super-Ego: 3