İş süper kahraman temalı rol yapma oyunlarından bahsetmeye geldiğinde, ilk akla gelen sistem Mutants & Masterminds’tır. Bu tıpkı Dungeons & Dragons’un fantastik kurgu tarzında rol yapma oyunlarında başı çekmesine benzer bir durumdur.

Yıllardır Mutants & Masterminds’ı takip eden ve oynatan biri olarak şunu itiraf etmeliyim: Mutants & Masterminds ne aynı tasarımcının elinden çıkmış Icons: Superpowered Roleplaying kadar kolay öğrenilebilen, ne yıllar önce yayınlanmış Marvel Super Heroes Adventure Game kadar orijinal, ne de birkaç yıl önce yayınlanan Marvel Heroic Roleplaying kadar gelişmiş hikaye anlatım teknikleri içermez. Mutants & Masterminds oyuncuya ne mi sağlar?

Sağlam Temeller

Mutants & Masterminds, oyun mekanikleri ve dengeleri açısından baktığımızda, karşımıza son derece ayağını sağlam yere basan bir sistem olarak karşımıza çıkar. Bunun yanında kökeni 12 yıl öncesine uzanan yayın hayatı, 3 farklı sürümü ve onlarca ek kitabıyla yukarıda saydığım, yayın hayatlarına son vermiş diğer sistemlere nazaran çok daha fazla güven hissi uyandırır.

Sistemin eski sürümlerinin tarihçesinden bahsetmeyeceğim, zira Mutants & Masterminds: Second Edition ile ilgili yazdığım yazının ilk paragraflarından bu konuyla ilgili yeterli bilgi edinebilirsiniz. Third Edition’ın nasıl ortaya çıktığından bahsedecek olursak, hikaye kısaca şöyle: DC Comics, kuruluşlarının 75. yıl dönümünde yeni bir rol yapma oyunu yayınlamak istiyor ve bu konuda Green Ronin ile çalışmak istiyordu. O sıralarda yeni bir M&M için hazırlıklara başlayan Green Ronin başkanı Chris Pramas ve sistemin tasarımcısı Steve Kenson da haliyle bu fırsatı kaçırmak istemiyordu. DC Comics ile dört kitap için anlaşan Green Ronin, 2010 – 2011 yılları arasında söz konusu kitapları art arda yayınladı. Hemen ardından ise DC için tasarladıkları aynı sistemi kullanarak Mutants & Masterminds Third Edition’ı piyasaya sürdü.

Ne Değişti?

Özellikle Mutants & Masterminds: Second Edition’a aşinaysanız, kitabı alıp şöyle bir karıştırdığınızda gözünüze çarpan ilk şey; sistemin d20 kökenlerinden olabildiğince uzaklaştırılmış olması. Elbette sistemin temeli hala d20, ancak bir öncekine göre farklar artık çok daha belirgin.

Öncelikle, sistemin öncekine nazaran daha bir durum (condition) temelli olduğunu görüyoruz. Kullanılan güçlerin rakiplere nasıl etki edeceği ya da sarfedilen eforların oyuncuya ne gibi zorluklar yaşatacağı çok net şekilde kategorilendirilmiş ve anlatılmış. Hatta bu noktada bir miktar fazla detay verilmiş gibi görünse de, oyununuzda netlik sağlamak için gerekliler.

Bunun yanında ağırlık kaldırma, mesafe ve zaman ölçmek için eskiden de kullanılan tablo, çok daha kullanışlı hale getirilmiş. İki sütunun etkileşimine bakarak ihtiyacınız olan ıvır zıvır hesapları yapabiliyorsunuz. Örneğin; hız ve mesafe etkileşimiyle sahip olduğunuz uçma gücünün saatte ne kadar mesafe katedeceğini ya da ağırlık ve mesafe etkileşimiyle bir objeyi ne kadar uzağa fırlatabileceğinizi kolayca hesaplayabiliyorsunuz. Dediğim gibi; buna benzer bir tablo önceki sistemde de vardı, ancak bu seferki ileri derecede iyi tasarlanmış.

Toplam nitelik (abilities) sayısı, klasik d20 mantığından kurtarılarak 8’e çıkarılmış. Ayrıca nitelik ödüllerinin yine klasik d20’de olduğu gibi; 10 puanı geçen her iki puan için bir ödül kazandırması mantığı da geride bırakılmış. Son olarak da yetenek (skill) ve güçler (powers) bölümlerinin elden geçirilip çok daha anlaşılır olacak şekilde, zenginliklerini kaybetmeden sadeleştirildiğini de eklemek isterim.

Sistemin kuralları “zorlamak” ve gerektiğinde “etrafından gezinmek” için oyuncuya tanıdığı bazı olanaklar var: Bunlardan ilki, Extra Effort adı verilen, karakterinizin fiziksel ve ruhsal limitlerini zorlayarak o anda sahip olmadığınız bazı avantajlar kazanmanızı sağlayan hareketler. Extra Effort kullanarak küçük ödüller almak, kaldırma gücünüzü ya da hızınızı arttırmak, sahip olduğunuz bir gücü bir tur boyunca başka bir formda kullanmak ya da zihinsel bariyerleri kırmak için irade gücünüzü zorlamak gibi işlerde kullanabilirsiniz. Diğeri ise “Hero Point” adlı, bir turluğuna oyunun mekaniklerinin etrafından dolaşmanızı hatta oyun akışına direk müdahale etmenizi sağlayan kurallarıdır. Hero Point kullanarak ise bir sahnedeki küçük detayların değişmesini sağlamak, aldığınız hasarları hızlıca iyileştirmek ya da attığınız bir zarı avantajlı olarak yeniden atmak gibi muhteşem şeyler yapabilirsiniz. Bu iki oyun mekaniği sayesinde karakterinize yaptırmak istediğiniz ikonik hareketleri, zarların azizliğine ya da karakterinizin limitlerine takılmadan hayata geçirebiliyorsunuz. Böylece sistem sizi içine “hapsetmemiş” oluyor!