FRP camiasında, çoğunluğun uzak olduğu, biraz da tartışmalı olan konulardan biridir yüksek seviyeli karakterler ile oyunlar oynamak. Kitaplarda gördüğümüz efsane büyüler, olağan üstü güce sahip eşyalar ve savaşılabilecek kudretli  yaratıklar çoğunlukla oyunlarda kullanılmaz, sadece muhabbet arasında ağzımızın suyunu akıtan efsaneler olarak kalırlar. Halihazırda bizi başka dünyalara götüren serüvenlere dalıyorken, oynadığımız oyunların  vadettiği mekanik zirveleri de görmekten yanayım. Oynarken de oynatırken de çoğunlukla yüksek seviye oyunları tercih eden birisi  olarak bu konuda kendimce bir rehber hazırlamak istedim.

Yazımı olabildiğince sistemden bağımsız tutmaya çalışacağım; ama en çok oynanan oyun D&D olduğu için sistem spesifik örnekler çoğunlukla oradan olacak, biraz da WOD ve Mutants and Masterminds sosu serpiştireceğim.

Neden karakterleri düşük seviye başlatma alışkanlığımızın, konfor alanımızın dışına çıkalım, öncelikle bu soruyu cevaplamam gerekiyor sanırım.

Epik Hikayeler

Bazı destansı hikayeler, o destanı omuzlayabilecek kadar güçlü ve becerikli karakterlere ihtiyaç duyar.  Herkül’ün 12 Görevi’ni başarmak için Herkül’ün gücüne ihtiyaç duyarsınız. Ya da kara elf şehrinin  kudretli ve kötücül matron analarına karşı gelecekseniz, palalarınızı nasıl savuracağınızı iyi bilmeniz lazım. Bu örneklerde olduğu gibi  GM’lerin bazı hikayeleri  daha rahat yazabilmesi için güçlü karakterlere ihtiyaç var.

Düşmanlarının ortadan kaldırılmasını isteyen kudretli bir kral, bu görevi  kılıç kullanmayı ya da büyü yapmayı yeni öğrenmiş ergen çocuklara vermez . Yıllar boyunca kendini kanıtlamış namlı savaşçıları, adları korkuyla anılan suikastçileri seçer. Ya da en klasik hikayeyi örnek vereyim; dünyayı\evreni yok edecek karanlık bir güç uyanmakta ve yaklaşmaktadır. Bu dünyayı umursayan bir tanrı\baş melek\epik büyücü amca bu kötülüğü durduracak birilerini seçecektir. Sayısız iblisi Dokuz Cehennem’e geri yollamış bir paladin, en kudretli büyüleri savaşta kullanmış baş büyücü ve asırlık savaş tecrübesine sahip elf kılıç ustası onun için en iyi seçeneklerdir.

Elbette küçük ve önemsiz görünen kişiler de büyük işler başarabilirler. Hatta Hobbit, Yüzüklerin Efendisi, Ejderha Mızrağı gibi kült olmuş eserlerde bu fikri görebiliriz. Ama siz 20. yüzyılda, nispeten bakir bir alanda  kitap yazmıyorsunuz arkadaşlar. Karşınızda sadece hayali karakterler değil, içinde bulunduğu durumu sorgulama şansı olan oyuncular var. O yüzden hikayeyi biraz daha kendi içinde tutarlı yapmaya çalışın derim. Sonuçta insanlar fantezi  dünyaları yaratırken, sırf bu iş için temel coğrafya, jeoloji, ekoloji bilgilerini  araştırıp öğrenecek, D&D sınıflarının demografik dağılımını düşünecek, büyü gücünden feodal ekonomi nasıl etkilenir gibi soruları soracak seviyeye geldiler. “Siz seçilmiş kişilersiniz” cevabı herkes için tatmin edici olmayabilir.  Ha hem siz, hem de oyuncularınız old school tarzı seviyorsa o zaman problem yok elbette.  Sonuçta epik hikayeler için  yüksek güç seviyesi bir zorunluluk değil ama daha çok yakışıyor.

Bir de karakterlerin öz geçmişlerine uygun bir seviyede başlamak da (ya da tam tersi) önemli. Eğer oyuncular çevrelerine nam salmış, alanlarında  becerikli ve deneyimli kişiler olacaksa siz o oyunu 1 level başlatmamalısınız. Arena şampiyonu gladyatör goblinlerden dayak yemesin, lütfen.

Yaratıcılık, Belirsizlik ve Yeni Yollar

Karakterlerin becerileri, güç seviyeleri ve ellerindeki imkanları arttıkça, oyuncuların da yaratıcılıklarını kullanma şansı  artıyor. Marvel evreninden örneklerle bakalım; X-Men’den Jubilee’nın sınırlı miktardaki enerji patlaması gücünü düşünün, bir de Silver Surfer’ın devasa miktardaki kozmik gücünü. Ellerinden ışın atan bir karakter ile yapılabilecekler ile enerjinin pek çok formuna ve maddenin moleküler yapısına hükmedebilen biri ile yapılabilecekler arasındaki farkı hayal edin. Silver Surfer düşmanının etrafındaki havayı titanyuma çevirerek onu hapsedebilir, kuvvetli bir yer çekimi alanı oluşturarak hareketini engelleyebilir, ışığı eğip bükerek ona illüzyonlar gösterebilir… Silver Surfer ile yaratıcılığınızı kullanmak kesinlikle daha kolay olacaktır.

GM olarak oyuncuların ellerindeki imkanlarla sıra dışı çözümler üretmeleri, bana küçük sürprizler yapmaları beni eğlendiriyor. Keza bu sadece oyuncular için değil, NPC’ler için de geçerli bir durum. D&d 3.5’daki ejderhaları temel alalım; yaşlandıkça büyü güçleri artıyor. Daha genç, güçsüz ve düşük seviyeli partilere uygun yavru ejderhalar çoğunlukla büyü yapamıyor dolayısıyla dövüş sırasında “üfle, ısır, tırmala” kombosuna mahkum oluyorsunuz. Halbuki  yetişkin ve olgun bir kırmızı ejderhayı partinin karşısına çıkarınca savaş sırasında kullanacağınız büyülerle çok yaratıcı şeyler denemek mümkün. Oyuncuların şaşkınlığını görmek de ekstra keyifli olabiliyor.

Gücün ve İmkanların Tadına Varmak

Girişte  kısaca bahsetmiştim, oyuncular kitaplarda gördükleri eşyaları, büyüleri, sınıf kombinasyonlarını vs kullanmak isterler genelde. Oyunculara bunları kullanma şansı verdiğinizde çoğunlukla mutlu oluyorlar. Aksine, ellerinde olan temel karakter yeteneklerinde bile kısıtlamaya giderseniz, ellerinden oyuncağı alınmış çocuk gibi mutsuz olurlar.

Güç Oyunu mu? Rol Yapma mı?

Yüksek seviye karakterlerle oynamaya karşı sunulan argümanlardan en yaygın olanı “Önemli olan rol yapmak abi, boşver power play’i” olabilir. Yüksek seviye oyunların sadece zar atmaktan ibaret olduğu şeklinde bir yanılgı var, ki  bu yanılgı bir mantık hatasından kaynaklı. Tek derdi zar atmak  olan kişiler olabildiğince güçlü karakter ister evet, ama buradan yüksek seviye oyunların amacının power play olduğu sonucuna varmak olayı biraz tersten anlamak olur.

Karakterinizin 12 lvl olması o karakter için sayfalarca background yazmanıza, ona kendine has bir kişilik vermenize, hayatı ile ilgili bazı amaçları, hırsları, korkuları olmasına engel değildir. Düşük seviyede güzel rol yapan birisi, yüksek seviye karakterle de keyifli bir rol yapma deneyimi sunar. Sadece genç ve acemi bir savaşçının rolünü yapacağına, vücudu yara izleriyle kaplı, pek çok savaşın gazisi, ünü kıtaya yayılmış bir ustanın rolünü yapar, onun ağırlığını vermesi gerekir. Ya da hala sıradan bir insan gibi düşünen genç bir vampir yerine, asırların ağırlığını taşıyan, bilincini ve varoluşunu koruyabilmek için insanlığın ruhundaki son kalıntılarına tutunmaya çalışan bir canavarın rolünü, hakkını vererek yapabilmek için uğraşır.

Peki işin güç fantezisi boyutu var mı?  Evet, var ama seviye spesifik bir durum değil. Oyuncular bir şeyleri yapabiliyor olmaktan, başarmaktan haz alırlar. Karakterlerinin sahip olduğu kudreti tatmalarına izin verin, sonuçta bu oyunların  pek çoğunda karakterler, bizim sahip olamayacağımız yeteneklere sahip olacak şekilde tasarlanıyor. İnsanların kendilerini birazcık güçlü hissetmek istemelerinde bir sorun yok, suyu çıkmadığı sürece, bırakın bir kaç saatliğine bu isteklerini tatmin etsinler.

Ama Abi Önemli Olan…

Hazır konusu açılmışken, memleketimin FRP ortamlarına musallat olmuş bir grup kanser hücresinden söz etmek isterim. Yüksek seviye karakterlerle bir oyun oynamak istediğinizi belirttiğiniz anda, bulunduğunuz ortamda belirme ihtimalleri yüksek çünkü. Bunlar, oyun kurallarından söz edilen her konuşmaya, konuşmanın bağlamından alakasız olarak  “Ama önemli olan rol yapmak abi, boş verin hasarı falan”, “Abi  siz o zaman MMORPG oynayın” tarzı laflar ederek  atlayan tipler. Beni yanlış anlamayın, RYO’ların kilit noktası elbette rol yapmak. Ama bu oyunların strateji ve şans faktörlerine bağlı, aksiyon ve mücadele içeren bir yönü de var. Aksi halde ne zara, ne de sayfalarca kurala ihtiyaç olurdu.

Aklı başında bir insan “Abi human fighter olarak 4 lvlda kaç feat alıyorum?” sorusunun cevabının “Sen rolüne bak abi” olmadığını bilir. Lakin bu şahısların niyeti ne kadar olgun, zeki ve sanatçı bireyler olduklarını yedi cihana haykırmak, ilgi arsızlığı ve ego tatmini yapmaktır.  Karşılaştığınız takdirde yeniçeri kostümünüze bürünüp Genç Osman rolü yaptırın bunlara.

Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

1 – Deneyimli Oyun Yöneticisi ve Oyuncular

Aslında bariz bir çıkarım olsa da bu kısmı vurgulamak gerekiyor. Hem siz oyun yöneticiliği konusunda deneyimli olmalısınız, hem de oyuncularınız deneyimli olmalılar. Üstelik genel bir RYO deneyiminin yanında, oyunun geçtiği kurgusal dünyayı ve oyun sistemini yeterince bilmelisiniz. Özellikle D&D’de büyü kullanıcısı oynayacak oyuncular için  kuralları bilmek, savaşçı sınıflara göre biraz daha önem arz ediyor. Önceden beraber oynadığınız, oyun tarzınızın uyumlu olduğu bir ekip seçmeniz önemli. Partinin çoğunu tanımıyorsanız, düşük-orta seviye gitmeniz daha makul olabilir.

2 – Demografi Önemli

Maceracı bireylerin toplumun geneline oranla nadir bulunduğunu hatırlayın.  Bu kişiler hali hazırda az sayıdayken, yıllarca kelle koltukta maceralara atılıp hayatta kalmış, tecrübe kazanmış kişilerin daha da nadir olması gerekiyor. 18 lvl karakter, isimsiz jenerik bir  tipleme olamaz. Muhakkak ki adı yaşadığı krallıkta (ve muhtemelen kıtada) duyulmuştur. Thor kadar güçlü bir süper kahraman da illaki bir noktada süper insanlar arasında bile ilgi odağı haline gelmiştir.

Oyuncular NPC’ler ve içinde bulundukları dünya ile etkileşime girerken karakterlerinin başarılı ve ünlü  kişiler olduğunu hissettirin. Birinden görev alacaklarsa o kişi de ünlü ve sözü dinlenen biri olmalı mesela; kral, dük, baş büyücü, baş rahip, melek gibi. Ya da bir ortama girdiklerinde tanınabilir, saygı görebilirler.

3 – Gücün Kontrolü

En zorlu konu bu aslında. Oyunlarda karakterlerin seviyesi arttıkça, sahip oldukları büyü gücü, süper güçler, yüksek teknoloji gibi gerçekliği eğip bükmeye yarayan yetenekler de artıyor. Hem de genellikle eksponansiyel bir artış oluyor bu. Hali hazırda yaptıkları işleri daha iyi becermekle kalmıyor, yeni beceriler de kazanıyorlar.

D&D 3.5’un büyü kullanıcısı sınıflarının belli bir seviyeyi geçtikten sonra tanrılaşmalarıyla meşhurdurlar mesela. 12. seviye bir büyücü (wizard) büyüleriyle hem sosyal etkileşimleri rahatça kendi lehine çevirebiliyor (Dominate Person,Suggestion,Charm Monster), hem birden fazla düşmana zarar verebiliyor (Chain Lightning, Cone of Cold), hem savaş alanını kontrol edebiliyor (Acid Fog), hem de gizlilik ve saklanma  (Improved Invisibility, Persistent Image)  konusunda da yüksek beceri sergileyebiliyor. Yeterince yüksek seviyelerde ise “Dile benden ne dilersen” şeklinde özetlenebilecek büyüler var, evet Wish‘ten bahsediyorum.

Bu güç artışının DM’leri zorlayabilecek bir kaç sonucu var; belirsizlik faktöründeki artış, oyuncuların kendi arasındaki güç dengesini sağlamak ve  oyunculara uygun mücadeleler hazırlamak.

4 – Karakterler Arası Güç Dengesi

Seviye arttıkça, oyun sistemini daha bilen ve optimizasyon konusunda başarılı oyuncuların  karakterleri daha da güçlü olurken, sistemi daha az bilen  oyuncuların karakterleri iyice güçsüz kalabiliyor.  Bu da oyun sırasında bazı karakterlerin kendi alanlarında yeterince öne çıkamamalarına, bazı karakterlerin nişlerinin diğerleri tarafından çalınmasına sebep oluyor. Haliyle oyuncuların bir kısmı masada istediği tatmini alamıyor.

Bu bahsettiğim durum sadece oyuncudan kaynaklı olmak zorunda değil, bizzat sistemden kaynaklı da olabilir. Mesela D&D’nin birden fazla edisyonunda, yüksek seviyelerde, büyü kullanıcıları yukarıda anlattığım gibi her şey için bir büyüye sahip olabilirken, savaşçılar genelde daha isabetli ve sağlam vurmakla yetinmek durumunda kalıyorlar.  Öyle ki optimize olmayan bir 15 level wizard, 15 lvl bir fighterdan çok daha becerikli ve güçlü oluyor.

Bu sorunun ortaya çıkmasını engellemek için hem sıkıntılı oyuncu tiplerini iyi tanımak gerekiyor, hem de sistemi ve açıklarını iyi bilmek gerekiyor. Oyuncular konusunda sitede yazı mevcut, lakin sistemlerin spesifik detayları tek bir yazının kapsayabileceği şeyler değil. O yüzden kural kitaplarını iyi okumanız şart. Ek olarak power play dediğimiz olguya daha açık sistemlerde oynatacaksanız eğer, sistemin açık noktalarını bulmak için Reddit, Giant Tip gibi yabancı forumlarda biraz  zaman geçirebilirsiniz.