Ölçeklendirme, minyatür oyunlarındaki en temel faktörlerden biridir. Warhammer gibi standart kuralları, bir ölçek boyutu ve bu ölçekte çeşit çeşit modelleri olan oyunlar için bu durum çok fazla düşünülecek bir şey değildir. Oyun 28mm (kabaca 1:64) modeller ile oynanır, tüm kurallar ve mesafeler bu ölçeğe göre hazırlanmıştır. Ancak diğer birçok oyun, özellikle tarihsel savaş oyunları, bu kadar kesin kurallara göre hazırlanmazlar.

28mm – Detaylar tabi ki muhteşem

Bu yazıda, tarihsel oyunlarda kullanılan ölçekleri ve bunların oyunlara etkisini anlatmaya çalışacağım.

2. Dünya Savaşı Oyunları: Flames of War ve Bolt Action

Aslında Flames of War oyunu da genel olarak tek bir ölçek boyutunda oynanıyor diyebiliriz. FoW’un ölçeği 15mm (yaklaşık 1:100) ve bu ölçekte, standart bir oyun masasında bölük (Company) büyüklüğünde listelere komuta ediyoruz. Çok genel değerler ile konuşmak gerekirse, iki tarafın da emrinde yaklaşık 15-20 takım piyade, 5-10 tank/zırhlı araç ve 3-4 top bulunuyor.

Dünyada çok yaygın olmasa da FoW’u farklı ölçeklerle oynayan insanlar bulmak mümkün. Standart masada birkaç bölüğe birden komuta etmek veya oyunu tabur seviyesinde oynamak isteyenler 6mm (1:200) modeller ile oynuyor. 6mm, genel olarak tarihsel oyunlardaki en düşük boyut. Bu boyutta tanklarınız yaklaşık tırnak büyüklüğünde oluyor. Modeller görsel olarak tek tek pek tatmin etmeyebilir ama bu boyutta oynamak koca ordularla dev tank savaşları yapmanızı sağlar. Flames of War’un kendi boyutu olan 15mm’de bile dev bir savaş yapabilmek için en az 3 masa birleştirmelisiniz.

15mm – Flames of War standardı

Bolt Action için de genel olarak tek bir ölçekten söz edebiliriz; 28mm. En çok bu boyutta oynansa da, Bolt Action oyununu farklı ölçeklerde oynayanların oranı FoW’a göre daha fazla. 28mm’de standart bir oyunda emrinizde yaklaşık 15-20 asker, 2-3 araç ve 1 top olur, boyutu küçülttükçe, oyunu 15mm ve 10mm boyutlarında oynadığınızda bu sayılar da artacaktır ve oyun, görüntü açısından Flames of War şeklini alacaktır.

Napolyon ve Orta Çağ Dönemleri: Black Powder ve Hail Caesar

Evet, işte şimdi “hangi ölçekte oynayalım” sorusunu ciddi anlamda düşünmemiz gereken oyunlardan bahsediyoruz. Oyunları çıkaran Warlord Games, standart kuralları 28mm için yazmış ve kendi modellerini de bu ölçekte sunuyor. Evet, bu oyunlar dünyada en çok 28mm oynanıyor ancak Black Powder ve Hail Caesar oyunlarını bu ölçekte oynamayanların oranı, diğer oyunlara göre çok çok fazla.

Nedenlerine gelince; bu oyunlardan gerçekten keyif almanız için 10 üniteden fazlasına komuta etmeniz gerekiyor. 28mm’de, dikdörtgen oluşturacak şekilde dizilmiş, tanesi 20-30 adamdan oluşan 10 adet birlik düşünün. Yanlarına süvari ve top da ekleyip rakibinize de bir bu kadar ordu verdiğinizde, standart bir oyun masasında adım atacak yer kalmıyor. Buna aldırış etmeyenler, yeri olanlar ve klübünde genelde sadece bu oyunları oynayanlar oyunu 28mm oynuyor. Diğerleri ise çareyi boyutları düşürmekte buluyor.

10mm – Biz Napolyonik ve Ortaçağ oyunları bu ölçekte oynuyoruz.

Sırasıyla gidecek olursak; 20mm (yaklaşık 1:72), hobi dükkanlarında en kolay erişilecek ölçek. Üzerinde çok durmayacağım çünkü 1:72 oyunları, genel olarak 28mm oyunlarından çok da farklı değil. Sonrasında 15mm ve 10mm (1:150 gibi) geliyor. 15mm, güzel bir ölçek. Bu boyutta modelleriniz çok da detaysız değil, boyamayı seven ve detay görmek isteyenler için ideal. Aynı zamanda bu boyutta artık masaya rahatça sığabilirsiniz.

10mm modellerde detaylar biraz azalıyor, ancak bu sefer masaya gerçekten çok fazla model koyabiliyorsunuz. Ayrıca 10mm modeller diğerlerine göre çok ucuz ve boyaması da çok kolay, 28mm veya 1:72 boyutunda bir model boyadığınız zamanda, 10mm en az 4 model boyayabilirsiniz. Kişisel olarak, 10mm’de 12 ünitelik bir orduyu 3 ay gibi bir zamanda bitirdim.

Biz Hangi Ölçekte Oynuyoruz?

Türkiye’deki tarihsel oyuncuları olarak Flames of War’da standarttan şaşmıyoruz, 15mm oynuyoruz. Bolt Action oynayan çok az insan yine standart olan 28mm modelleri kullanıyor. Black Powder’da 10mm ordusu olan bir grup insan var, bunun yanında İstanbul’da 1:72 İngiliz ve Fransız ordusuna sahip arkadaşlar da var. Hail Caesar için de 10mm düşünüyoruz.

Boyut karşılaştırması isteyenlere

Gördüğünüz gibi tarihsel oyunlarda genel olarak küçük ölçekler kullanıyoruz. Peki bu minik modelleri ve detayları boyaması zor değil mi? Tam tersine gayet kolay… Ama o da sonraki yazının konusu olsun…