American Sniper, 6 dalda oscar adayıydı. Bir tanesini kazandı, gişede de büyük iş yaptı. Bu yüzden bazı çevrelerde daha çok ödül almasını bekleyenler oldu, bazıları da filmi sadece Bradley Cooper’ın oyunculuğu ve Clint Eastwood’un adının kurtarmaya yetmediğini söylediler.

Türkiye başta olmak üzere, bir çok yerde de “Amerikan Propagandası” denildi. Bu yüzden film özelinde önce şu propaganda işini biraz kurcalamak istiyorum. Zira “bu propaganda olayını çok garıştırdılar, aralarında bir fark kaldı o farklan çok iyi oldu çok da güzel iyi oldu taam mı?” demek istiyorum. Açıklayayım:

Vietnam Vardı Bir Aralar?

• Bir filmde, ABD savaştaysa ve karşı taraf ile çok güçlü bir empati kurulmuyorsa “propaganda”.
• Bir filmde, ABD kökenli “kahraman” temalı bir karakter baş roldeyse ve bu karakter milliyetçi duygularla hareket ediyorsa “propaganda”.
• Bir filmde, yakın dönemdeki olaylar konu alınıyorsa ve düz bir şekilde aktarılıyorsa “propaganda”.

Örnekleri çoğaltabiliriz. Ayrıca bunlara tek tek, farklı filmlerden örnekler de verebiliriz. Fakat bunu yapmak yerine bir tane propaganda, bir tane de olmayan filmden örnekler vereceğim.

Mesaj basit : Vietnamlılar ölmeyi hak eder!

Rambo serilerinde Vietnamlılar karşı konulmaz bir şekilde kötüdürler. Captain America filminde ise düşmanların tamamı kötü değildir.

Rambo, ABD milliyetçisidir ancak acımasızdır. Captain America’da milliyetçi ancak öncelikle insancıldır.

Rambo’da gerçek olaylar anlatılır ve buna rağmen olaylar çarpıtılır, böylelikle Amerikan bakış açısı empoze edilmeye çalışılır. Captain America da ise gerçek olmayan olaylar anlatılsa da derinliğe sahiptir ve Amerikan bakış açısından çok insani bir bakış açısı sunulur.

Yine de sığ bakış açısı, Captain America filmlerinin propaganda olduğunu iddia eder. Aslen doğru argüman şudur;

“Captain America yaratıldığı dönemde propaganda amaçlı bir karakterdir. Ancak son yıllardaki çizgi romanları ve filmlerinin propaganda ile alakası yoktur. Hatta sıklıkla Captain America üzerinden Amerikan sistemine eleştiriler yapılmaktadır.”

Mesaj karışık : Amerikan sistemini onaylamayan büyük Amerikan kahramanı, ölmek durumunda kalır. Hem de sistemi değil halkı korumak isterken. Bu durumda sistem halkın karşısında mıdır?

American Sniper Nerede Duruyor?

Açıkçası American Sniper, kesinlikle Rambo değil. Her ne kadar karakter Captain America’nın üstün erdemlerine sahip olmasa da, kendince ahlak sahibi bir karakter. Ve diğer iki filmin aksine “gerçek” bir karakterin, gerçek hayat hikayesinden esinleniliyor.

Chris Kyle, babasının küçük yaşlardan itibaren silah eğitimi verdiği, katı ve sağcı bir eğitimle büyümüş bir adamdır. Yetişkin yaşlarında rodeo yapıp para kazanırken, bir zaman sonra orduya katılma kararı verir. Üstün nişancılık yeteneği ile özel kuvvetlere ait bir SEAL sniper’ı olur.

Irak’taki görevlerinde Chris Kyle’ın 160 tane onaylanmış vuruşu (ölümle sonuçlanan) olsa da, bu rakamın “hedefin durumunun belirsiz olduğu” durumlarla birlikte 255 civarında olduğu söyleniyor.

Yani film 255 tane Iraklı öldürmüş bir adamın hikayesini anlatıyor. Eğer ki; “Bir adamın bu kadar kişiyi öldürmesini hiç bir şekilde bana açıklayamazsınız” diyorsanız film size göre değil. Orası kesin… Her ne kadar filmde bunların tamamı gösterilmiyor olsa da…

Ancak; filme bakıp “Oaaaaaa Amerikan propagandası” demeden önce düşünüldüğünde şu görülüyor:

Teksas gibi bir coğrafyada, tutucu bir ailede, kilise ve milliyetçilik duyguları ile büyüyen bir çocuk. Yerel bir spor/eğlence ile ün kazanıyor. Elini attığı işlerde başarılı oluyor. Sonra da, yetiştirilme tarzı yüzünden sırf ülkesini korumak adına (doğru ya da yanlış), başka ülkeye gidip orada yüzlerce insan öldürüyor. Bunu yaparken de istisnai durumlar dışında çok da vicdan yapmıyor. Hatta ABD’deki aile hayatına alışmakta güçlük çekiyor, aklı sıklıkla geride bıraktığı savaşta ve oradaki arkadaşlarında kalıyor. Kendi üstün yetenekleri ile orada olup arkadaşlarını koruyamadığına üzülüyor.