IMDB Puanlarını Okumak ve Türlere Göre Yorumlamak
Belirli bir seviyede film izleyip de IMDB’ye (internet movie database) bakmamış, belirli oranda referans almamış olan sanırım hiç olmamıştır. Bu yazıdan IMDB’nin gerçekten kullanılabilir bir referans mı yoksa internet çöplüğünün önemli bir parçası mı olduğu konusunda değerlendirme yapıp, nasıl daha verimli kullanılacağını/yorumlanacağını da inceleyeceğiz.
Kullanıcıların IMDB Evrimi
IMDB kullananların geçirdiği bazı evreler var. Bunlardan birincisi “IMDB çok güzel sen de gelsene” evresidir, kullanıcı böyle bir yapının varlığını yeni fark eder ya da fark edeli çok olsa da henüz tam anlamı ile şımarmamıştır. Filmler ile ilgili genel bilgilere, oyunculara, türlere, sıralamalara kolayca ulaşabildiğini fark eder. Kullanıcıya göre bu süre kısa sürer ya da kalıcı olabilir.
İkinci aşama, “ben film işinin kitabını yazdım, buradaki puanlara ihtiyacım yok zaten hepsi hatalı” evresidir. Kullanıcı sadece kendi tarafından olaya bakar ve beğendiği filmlerin en iyi, beğenmediklerinin ise en kötü notu hak ettiğini düşünür. Maalesef bizim baz alacağımız, bu aşamada olanlardır. Gerçekten işin kitabını yazanlar, sinema yazıları kaleme alanlar olabilir. Muhakkak ki bu kişilerin bakış açıları, toplumun bakış açısından farklılaşma eğilimi gösterebilir. Hoş, eleştirmen bakış açısının farklılaşması da yıllardır sinema sektörünün hem kanayan yarası hem de en büyük tartışmalarından biridir. Fakat ikinci aşama da görece olarak eksiktir, zira IMDB kullanmayı bilenler için faydalı bir araç olabilir.
Yine de ikinci aşama, kendi bakış açısının tekilci olduğunu fark ettiği ve bu devasa kaynağa daha analitik bir gözle bakmayı keşfettiği zaman en keyifli olan yani üçüncü aşamaya gelinir. Özetle “benim de çorbada tuzum bulunsun” aşaması diyeceğimiz bu noktada filmlere makul notlar verilmeye başlanır, aşağıdaki öneriler kullanılıp daha önce duyulmayan ancak kullanıcının çok ilgisini çekecek diğer filmlere ulaşmaya başlanır, filmlere reviewlar gönderilmeye başlanır, izlenen tüm filmlere oy verip top voter seviyeleri zorlanmaya başlanır.
IMDB’yi bu seviyede kullananların genelde üzerinde hem fikir olduğu konulardan biri de puanların esasında eğer yorumlamayı bilirseniz oldukça faydalı olduğudur. Yazımızın esas konusu da bu puanlamayı nasıl yorumlamamız gerektiği üzerinde geçecek.
Türe Göre Puanlama
Bir filmin kalitesini belirleyen şey nedir? Oyunculuk, hikaye, görsellik, kurgu, sanatsal/estetik bakış açısı, gerçek ya da kurmaca oluşu, gişe başarısı, aldığı ödüller, başka dillere çevrilmesi, oyuncuların/yönetmenin kim olduğu vs… sayısız konu başlığı sayılabilir ya da genel geçer kanıya göre hepsinin belirli bir seviyede olması gerektiği yönünde bir beklenti mevcuttur.
Gel gelelim bir romantik komediyi, korku bilim kurgu ile karşılaştırmak manasızdır. Absürd bir komedi ile gerçek hayattan alınma bir başarı hikayesi de birbirlerine oldukça uzaktır. O yüzden, IMDB’yi kullanırken mutlaka “türlere göre puanların” ne olacağı yönünde bir fikriniz olmalıdır.
Yine de ön bilgi olarak şunu eklemek gerekir ki hiç bir filmde tek bir tür etiketi yoktur o yüzden aşağıdakilerden üçünü birden içeren filmi ona göre yorumlamanızda fayda vardır. Ve mutlaka istisnalar da olabilir ya da gerçekte olması gereken bir etiket, o filmin içinde olmayabilir.
Burada bir tür için +1 diyorsak kendi türü için “hak ettiğinde 1 fazla”
-1 diyorsak kendi türü için “hak ettiğinden 1 eksik”
şeklinde bir özet geçebiliriz. Fakat bunların mutlak olmayacağı gerçeğini lütfen atlamayınız.
Başlayalım;
Action – En çok kullanılan tür etiketlerinden biri olan action filmleri puanları normal olarak kabul edilebilir.
Adventure – Genelde hareketli, heyecanlı bir hikaye için kullanılan bu etiket sıklıkla action, fantasy ya da sci-fi ile iç içe geçtiği için tek başına belirleyici olmaz.
Animation – Türüne göre değişse de puanları ortalamadan +1 kadar yüksektir. Yani 8.5 olan bir animasyon filmi rahatlıkla 7.5 gibi kabul edebilirsiniz.
Biography – Gerçek hikayeler insanları daima etkiler, +1 hatta zaman zaman +1.5 gibi bir bonusu vardır.
Comedy – Mizah zor iştir ve yorumu da kültüre, yaşa, eğitime, dile vs. göre çok fazla esneme gösterir. Doğal olarak bir komedi filminden beklenti “gülmek” olduğu için, izleyici de eğer gülmez ise düşük not verme eğiliminde olur. Dünya üzerindeki herkesi aynı anda güldürmek imkansız olduğu için de -1.5 hatta -2 gibi bir puanı olacaktır.
Crime – Sıradan hayatları olan insanlar için sıra dışı hayatlar anlatıldığı için ve sıklıkla da biography ve drama ile birlikte geldiği için +0.5 bonuslu olduğunu düşünebilirsiniz.
Documentary – Türüne göre değişir ancak belgesel filmleri sadece meraklıları izlediği için esasında sinema filmleri ile karşılaştırmamak gerektiğini düşünüyorum. Zira orada anlatının amacı sinema filminden çok büyük farklılık gösteriyor. Yine de eğer karşılaştırmak isterseniz +1.5 olduğunu kabul edebilirsiniz.
Drama – İyi drama anlatmak zordur ancak Dünya izleyicisinin büyük kısmında “gerçek hikaye bekleme” eğilimi vardır. Bu yüzden fantasy, sci-fi, adventure, horror gibi kurmaca türlerden farklılık gösterdiği için notu daha yüksek olmakla birlikte genelde hak ettiği yerde olacaktır.
Family – Family türü genelde kendini ciddiye almaz ve hedeflediği yaş grubunu düşündüğü için diğer filmler ile yarış içerisinde değildir. Hedeflenen çocukların yaşına göre değişiklik göstereceği için bir yere konumlandırmak kolay değildir. Sıklıkla büyüklerin intihar eğilimlerini açığa çıkaracak ölçüde sıkıcı filmlere bazı çocuklar bayılabilir. O yüzden, bir puanlama fikri vermek doğru olmaz.
Fantasy – Notu ortalamadan düşük olacaktır zira drama’da bunun nedenlerini aktarmıştık. Sci-fi ile bağlantı kurmak görece kolay olsa da çoğu izleyici için fantasy çok uzak bir türdür ve Yüzüklerin Efendisi gibi oldukça iyi bir esere bile rahatlıkla 1 ya da 2 puanı verip geçebilirler. -1.5 civarında bir penaltısı olacaktır.
Film Noir – Kısıtlı bir tür ve hayranları kendine özgüdür. Bu yüzden çoğu sinema izleyicisi için oldukça sıkıcı gelebilir. Bazılarının oy sayısı da düşüktür zira sadece meraklısı izlemiş olabilir. Bununla birlikte genelde +0.5 bonuslu olabilir.
History – Drama ve crime için söylenen geçerli, hele ki milliyetçi ya da dini duygulara hitap ediyor ise bonusu +2’lere kadar çıkabilir. Aynı şekilde tarihi konunun diğer tarafındakiler için hikaye bambaşka hal alır. (Braveheart’ı İngilizler’in izlemesi gibi)
Horror – Yukarıda biraz bahsettik, tıpkı komedide olduğu gibi tek bir sonuç almak için (korkmak) gidilir ve kültürel vs farklardan dolayı herkese hitap etmez, bu yüzden -2 civarında bir penaltısı vardır.
Music/Musical – Bu enteresan bir konu başlığı ve ikisini bir yere topladım, müzisyenlerin hayatına meraklı olanlar ya da müzikal sevenler için puanları çok fırlarken normal izleyiciye hiç hitap dahi etmeyebilir. Nacizane +0.5 bonuslu olduklarını söyleyebilirim.
Mystery – Olay örgüsü sonunda açıklanan ya da katmanları bulunan iyi gizem öyküleri, insanlık tarihi boyunca ilgi çeker. Belki de her filmde bir ölçüde gizem duygusu olmalıdır bile diyebiliriz. Bu yüzden kendini bir gizemin üzerinden şekillendiren filmlerin notu normal ya da +0.5 bonuslu olma eğilimindedir.
Romance – Korku ve komedide söylenenler bir ölçüde romance için de geçerlidir, meraklısı olmayana pek bir şey ifade etmez bu yüzden notu düşüktür. -1.5 civarında seyreder.
Sci-Fi – Son yıllarda hak ettiğini almaya başlayan ve çok fazla filmde görülen bir etikettir. Fakat halen gerçek dışı istemeyen izleyici için (drama başlığında belirtilen) şaibeli bir tür olduğu için -1 penaltıları vardır.
Short – Meraklılarına hitap eder ve genelde düşük bütçeli olduğu için notu +1.5 atta +2 yüksektir.
Sport – Yine sıklıkla gerçek hikayeye dayandığı için ilgi çekse de spor alt başlığı olarak görece olarak kısıtlıdır. Genelde hak ettiği yerdedir.
Superhero – Yeni bir tür olsa da çok popüler olduğu için etiket haline getirmeye çalışıyorlar, fakat çoğu filmde doğrudan superhero etiketi yok. Yine de bir şekilde tıklar ve bunun altındaki etikete giderseniz +1.5 gibi bonuslu olduğu gerçeğini unutmayın.
Thriller – Horror’dan ayrı olarak görece daha çok gerçeklik sunduğu için genelde hak ettiği yerdedir.
War – Crime, biography ve drama için söylenenler geçerlidir. Hele ki milliyetçi duyguları uyandırıyor ise + bonusları fırlayabilir, +1.5 hatta +2 olabilir.
Western – Büyük oranda ölü bir türdür, yine de +1 gibi olduklarını düşünebilirsiniz.
Benzer Yazılar
