Bazı Örnekler

Örneğin Conjuring (2017) filmini ele alalım. 7.5 not, bu filmi Godfather (1972) filminin 9.2 puanı ile sinematografik olarak karşılaştırırsanız makul görünebilir ancak en başında da dediğimiz gibi elmalar ile armutları karşılaştırmanız kimsenin yararına değildir. 7.5 not, horror-mystery-thriller bir tür için alınabilecek en yüksek puanlardan biridir. Zaten türe aşina olanlar Conjuring’in her anlamda iyi bir korku filmi olduğunu kabul etmektedirler.

Benzer şekilde Event Horizon (1997) filminde, horror-sci fi-thriller olan bir tür için oldukça iyi bir puan olan 6.7’ye sahiptir.

Av Mevsimi (2010), filmin mesajı hepimize : Filmlere Bakış Açını Değiştir

Bu iki film de fantastik korku ile bilim kurgu korkunun en iyi örnekleri olmalarına rağmen puanları, kendi türünün ortalama bir örneği olan ve pek az akılda kalan Jarhead (2005) filminin 7.0 puanı ile aşağı yukarı aynı seviyededir. Biography-drama-war için 7.0 oldukça ortalama atta vasat bir değerken, sci fi-horror için üst seviyedir. Drama-War türünün en tepesindeki film Saving Private Ryan (1998) filmi 8.6 puanken horror-sci fi’nin zirvesi 6.7 puanda kalmıştır.

Horror etiketine bakınca 8.0 ve üzeri sadece on bir tane film görürken, drama etiketinde bu sayı tam olarak üç yüz kırk bir’dir! Aynı oran comedy türü için doksan sekiz tanedir.

Bir başka karşılaştırma yapalım;

Komedi türüne kendi içinde zirve yaptıran iki filme göz atalım. American Pie (1999) filmi (comedy) 7.0 puan iken, Scary Movie (2000) filmi de comedy (ve yazmamasına rağmen horror) 6.2 puandır.

Fakat kendi türü içinde pek önemli bir yeri bulunmayan Ali (2001) filminin puanı 6.8 olarak karşımıza çıkar. Biography-drama-sport etiketlerine ve türüne sahiptir.

Filmler ile Diziler Arasındaki Farklar

Türlere göre puanlamanın nasıl okunması gerektiği konusunda bir fikir vermiştik. Fakat filmler ile dizilerin de puanlarının bir tutulmaması gerektiğini bilmekte fayda var.

Zira bir izleyici, filmlerde bazen mecburen belirli bir zaman dilimine sıkıştırılmış bir hikayeyi izlemek zorunda kalabiliyor. Dizilerde ise hikayeyi çok büyük zamana yayıp anlatabiliyorlar. Ayrıca izleyici, diziyi takip ettikçe hikaye ve özellikle de karakterler ile yakınlık kurabiliyor. Bu yüzden diziler genellikle +1’den başlayıp +2’ye kadar bir bonusa sahip oluyorlar.

Örneğin sitede benim de bir tanımını yaptığım ve pek sevdiğim Supernatural (2005-…..) dizisi, 8.5 puanı ile birlikte, kendisine çok yakın bir türde olan Conjuring’e açık ara fark atıyor. Fakat kalite olarak bakarsak, Supernatural’in 8.5 puanının karşılığı olarak Conjuring’in ya da The Ring’in 9.5 puan olması gerekiyordu.

Yahu Tosuncuğum, bizimkiler neden filmleri düzgün oylamıyorlar?

Yine başka örnekle ilerlersek American Pie (1999), benzer bir türdeki ancak pek de akılda kalmayan Party Down (2009-2010) dizisinin notu 8.3 ile türdeşine 1.3 gibi ciddi bir fark atmaktadır.

Filmler ile dizileri karşılaştırmak açısından çok bariz bir örnek daha vereceğim. 9.0 puan ve üzerindeki film sayısı sadece dört taneyken, tv-series olduğunda (bir kısmı belgesel olsa da) bu sayı yirmi dört tanedir.

Tür ve Yapımdan Farklı Olarak Özet

Artık türlere bakarken ne beklememiz gerektiğini biliyoruz. Sevdiğimiz türlere özgü puanlamanın ne anlama geldiğinin de farkındayız. Yine de bir özet olarak filmler için (diziler için biraz aşağı çekebilirsiniz) puanların ne anlama geldiğini söyleyelim ;

• 9+ puan 
  Türlerden bağımsız olarak, başyapıt sayılabilecek eserlerdir.
• 8-8.9 puan arası
  9’a yakın olanları da başyapıt olsalar da 8’in üzerindeki tüm filmler, türlerinden bağımsız olarak çok iyi filmlerdir. Oyunculuk, hikaye, kurgu, görsellik vs olarak toplamda ortaya konulan iş mutlaka kaliteli ve iyidir.
• 7-7.9 puan arası
  Kendi türü için çok iyi sayılacak, o türü sevmeyenlerin bile bir ihtimal beğeneceği filmlerdir. Eğer spesifik bir türe aitse, o türün hayranları tarafından başyapıt olarak değerlendirilebilir. (dizilerin büyük kısmının olduğu aralıktır)
• 6-6.9 puan arası
  Filmlerin büyük kısmının sıkıştığı aralık olarak, bu nota sahip çoğu film, izleyicinin büyük kısmına hitap eder. Ancak hoşlanılmayan türlere ait olan bu aralıkta filmlere çok düşük puanlar verenler olabilir. Sevdiğiniz tür ise kesinlikle beğeneceğiniz, aşina olduğunuz bir tür ise gönül rahatlığıyla izleyebileceğiniz filmlerdir. (diziler için o türe özel merakınız yoksa uzak durulması gereken sınırdır)
• 5-5.9 puan arası
  Sevdiğiniz bir tür ise ve biraz da hakkı yenen türlere aitse (yukarıda da belirtildiği gibi) beğenebileceğiniz filmler olabilir. Örneğin bu aralıkta türün meraklıların çok beğeneceği sci fi, horror, comedy ya da musical türü filmler olabilir. (diziler için, türe merakınız varsa bile izlenmemesi gereken sınırdır)
• 4-4.9 puan arası
  Bir türe ait özel bir ilginiz varsa, yarı amatör olarak arşiv merakınız varsa, sinema ile belirli düzeyin üzerinde ilgiliyseniz izleyeceğiniz filmleri barındıran ancak çoğu ortalama sinema seyircisinin beğenmeyeceği filmlerin olduğu aralıktır.
• 3.9 ve altı
  Enteresan bir şekilde, puanı aşağıya doğru indikçe absürdlük anıtı olarak izlenebilirliği artan, puanları aşağıya inildikçe yapanların kendileri ile de dalga geçtiği tuhaf yapımcıların olduğu aralıktır. Örneğin tamamen kafa bulmak için izlerseniz 1,9’luk bir filmde, 3.9’luk bir filme nazaran daha çok eğlenebilirsiniz. Fakat doğal olarak uzak durmanız gereken sınırlardır.

Bağımsız Yapımlar, Bollywood, Türk Filmleri

Bağımsız yapımlar, daima dar bir izleyiciye hitap eder. Ana akım sinemanın dışında ise, festivallerde ya da özel gösterimlerde yer bulurlar. Bazıları doğrudan o amaçla, estetik ve entellektüel kaygılara dayalı olarak yapılmışlardır. Bu yüzden ortalama ya da az altı/üstü izleyici için bağımsız yapımların puanları +1 ile +3 arasında yüksektir. Emin olmadan ve araştırma yapmadan izlemenizi şahsen tavsiye etmem.

Indian movies olarak geçen Bollywood Hint Fimlerinde, ana akıma dahil olanlar ile (örneğin 3 Idiots (2009) ve Dangal (2016) gibi) diğerlerini ayırmak gerekiyor. İlgili türe hakim olanlar için belirli bir cazibesi olsa da ortalama bir Türk izleyici için +2 gibi bir bonusu mevcut. 8’in üzerine olanlar haricinde çok bir şey bulmanız zor olabilir.

Yerli filmlere gelince, sağlıklı bir değerlendirme yapmak güç. Zira IMDB’nin listelerine girmek için belirli bir oy oranı ve farklı ülkelerde gösterim şartları mevcut. Fakat ülkemizin alışkanlığı olarak popülizm, burada da ortaya çıkıyor. Özellikle yakın dönemde bazı siyasi/etnik/toplumsal durumlarda bir anda milli sporumuz olan anketçilik devreye giriyor ve IMDB’nin puanlarını her iki yönde de etkiliyor.

Bu bağlamda incelersek Reis (2017) filminin 1.8 notunun büyük kısmını izlemeyen kişilerin siyasi görüşleri eşliğinde 1 puana yüklenmelerinden kaynaklı olduğunu görmek zor değil. Aynı şekilde Dağ 2 (2016) filminin 9.4 olan notu da mevcut konjonktür ve oluşturduğu milli duygular nedeni ile 10 puanı düşünmeden veren izleyicilerden kaynaklı olduğu çok belirgin. Velhasıl, iki filmin de sağlıklı bir oylamaya maruz kalmadıklarını görebiliyoruz.

Bu yüzden Türk filmlerinin notları konusunda, tüm bu anlatımlardan ayrı olarak temkinli olmakta fayda var. Yine de yakın dönem olmayan Türk filmlerinin, kendi içinde tutarlı puanları olduğunu söylemekte fayda var. Tosun Paşa (1976) filmi 9.1 puana sahipken, yine Kemal Sunal’a ait olan Sahte Kabadayı (1976) filmi 7.7 puana sahiptir.

Artık ne diyelim, herkes IMDB’yi yorumlamaya hazır olduğuna göre iyi seyirler dilemekten başka yapacak bir şey yok. Tartışmalar yorumlara gelsin!