Seçimler ve Sorgular

Diğer adayların aksine bir birine aşık olan bir çifti seçen Nemo’nun bana kalırsa anne ve babasının tanışma hikayesini özünde Kaos Teorisi ile bağlantılı olan Kelebek Etkisi Kuramı ile açıklaması yönetmenin yaratıcılığının filme yansıyan en güzel örneğiydi. Ayrıca Nemo’nun babasının bir hava durumu spikeri olması da Kelebek Etkisi Kuramı’nı ortaya atan matematikçi ve meteorolog Edward Lorenz’e güzel bir selamdı. Kelebek Etkisi Kuramı sadece bu sahne ile sınırlı kalmıyor zaten. Genel olarak filmde Nemo’nun etrafını kuşatan bir güç gibi sürekli hayatına iyi ya da kötü müdahalelerde bulunuyor.

“En sonunda onları seçtim.”

Odayı dikkatlice incelerseniz, oturdukları kanepenin rengi kırmızı, annesinin yanındaki kırlent sarı, babasının yanındaki ise mavi. Aynı şekilde odanın duvarları mavi, duvar kenarlığı sarı, odadaki halı ise kırmızı renkte. Filmin birçok yerinde bu renkler gösteriliyor bize. Bunun özellikle gösterilmesinin nedeni, renklerin ayrı ayrı bir anlam ifade etmese de bir araya geldiklerinde Nemo için “mutlak mutluluğu” temsil ediyor olmaları. Nemo’nun olası eş seçimleri, yaşayacağı evin dekorasyonu, arabası, çocuklarının giyiminde kullandığı renk skalası hep bu üç rengi bir araya getirmeye dayalı oluyor filmde.

Ben gerçekten hayatta mıyım?

Neden ben benim de başkası değilim?

Büyümekte olan ve sürekli sorularına yanıt arayan Nemo’nun felsefik alt yapılı soruları diyaloglara güzel yedirilmişti, hiç biri sırıtmıyor olduğu yerde. Mesela, yukarıda Jean Paul Sartre’nin varoluşçuluk felsefesine bir gönderme yapıyor mini minnacık Nemo. Jean Paul’un “Varoluş, dünyada yer kaplamak değildir. Varoluş, var olduğunun bilincinde olmaktır.” önermesinde ki gibi küçük Nemo kendi varlığını sorguluyor. Bu sorgulama yaşlı Nemo ve gazeteci ile filmin sonunda da sürmeye devam ediyor. Film zaten ana teması olan “sebep-sonuç”  ilişkilerini de Jean Paul’un “Özgür seçimler insana kendi doğasını oluşturma sorumluluğu kazandırır, öyleyse insan özgürlüğe muhtaçtır.” felsefesine dayıyor.

Bilinç ve Altı

Sicim teorisi doğruysa evrende 9 uzaysal boyut mevcut.

34 yaşında ki Nemo’nun Cosmos tarzı bir programı sunduğu sırada kurduğu bu cümlede bahsi geçen Sicim Teorisi aslında filmin tamamında işlenen bilimsel kavramlardan birisi. Gördüğümüz her olası seçimin sonucu olan hayatlar ve onların sonucu aslında birer paralel evrendir. Kuantum fiziğine göre Nemo’nun her olasılığı ayrı ayrı yaşayan versiyonları ayrı birer evrende mevcut. Yani bir evrende Nemo annesini seçiyor bir başkasında babasını. Her Nemo farklı birer olasılığı yaşıyor ve film tüm bunları aynı anda zihninde yaşayıp gören 9 yaşında, tren raylarında ki Nemo’nun zihninde geçiyor.

Tüm olası yaşamlar bir müddet sonra iç içe girmeye başlayınca bunun etkilerini görmeye başlıyoruz. Nemo’nun oğlunun ismini veya banyo lambasının yerini karıştırması gibi. Filmde Nemo’nun “Hiç bir seçim yapmazsanız olası tüm seçimleri mümkün kılarsınız.” sözü ile “İradenin aslında insana ait olduğu” vurgulanırken bir önceki sahnede sicim teorisinin anlatılması yönetmenin daha önce yaptığı gibi iki zıt fikri bir arada sunmasının ikinci örneği oluyor. Çünkü sicim teorisine göre, biz seçim havuzundan herhangi bir olasılığı seçmesek dahi her bir olasılık kendi evrenlerinde var olur.  Yani insan seçimlerinde etkisiz faktördür, tıpkı Güvercin İtikadı sekansı için yazdığım Plotinu’nun dediği gibi.